اكنون، پس از فراگرفتن مسائل وضو، غسل، تيمّم، وقتِ نماز، پوشش و مكان نمازگزار آماده شروع نماز مى شويم:

اذان و اقامه

(مسئله 221) بر نمازگزار مستحبّ است، قبل از نمازهاى يوميه، ابتدا اذان بگويد و بعد از آن اِقامه، و سپس نماز را شروع كند.

(مسئله 222) «اذان» هجده جمله است:«اَللّهُ اَكْبَر» (چهار مرتبه)؛«اَشْهَدُ اَنْ لا اِلهَ اِلاَّ اللّهُ»؛«اَشهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللّهُ»؛ «حَىَّ عَلَى الصَّلوةِ»؛ «حَىَّ عَلَى الْفِلاحِ»؛ «حَىَّ عَلى خَيْرِ الْعَمَلِ»؛ «اَللّهُ اَكْبَر»؛ «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» (هر يك دو مرتبه)؛ و«اقامه»، هفده جمله است: يعنى دو مرتبه «اَللّهُ اَكْبَر» از اول اذان و يك مرتبه «لا اِلهَ اِلاَّ اللّه» از آخر آن كم مى شود و بعد از گفتن «حَىَّ عَلَى خَيْرِ الْعَمَلِ» گفتن دو مرتبه «قَدْ قامَتِ الصَّلاة» را بايد اضافه نمود.

(مسئله 223) جمله «اَشْهَدُ اَنَّ عَليًّـا اَميرُالْمُؤمِنينَ وَ وَلىُّ الله» جزو اذان و اقامه نيست، ولى خوب است بعد از «اَشْهَدُ اَنَّ مُحمَّداً رَسُولُ الله»، به قصد قربت گفته شود.

ترجمه اذان و اقامه

«اَللهُ اَكْبَرُ».

«خداى تعالى بزرگتر از آن است كه او را وصف كنند».

«اَشْهَدُ اَن لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ».

«شهادت مى دهم غير از خدايى كه يكتا و بى همتاست، خداى ديگرى ]سزاوار پرستش[ نيست».

«اَشْهَدُ اَنَّ مُحَمَّداً رَسُولُ اللهِ».

«گواهى مى دهم كه محمّد(صلى الله عليه وآله) پيامبر خداست».

«اَشْهَدُ اَنَّ عليّاً اميرُالمؤمنين و وَلىُّ اللهِ».

«شهادت مى دهم كه حضرت على(عليه السلام) اميرمؤمنان و ولى خدا ]بر همه خلق [است».

«حَىَّ عَلَى الصّلاةِ»!

«بشتاب به سوى نماز»!

«حَىَّ عَلَى الفَلاح»!

«بشتاب به سوى رستگارى»!

«حَىَّ عَلَى خَيرِالعَمَلِ»!

«بشتاب به سوى بهترين كارها ]كه نماز است[»!

«قَدْ قامَتِ الصَّلاةُ».

«به تحقيق، نماز برپا شد».

«لا اِلهَ اِلاَّ اللهُ».

«خدايى ]سزاوار پرستش[ نيست، مگر خدايى كه يكتا و بى همتاست».

احكام اذان و اقامه

(مسئله 224) اذان و اقامه بايد بعد از داخل شدن وقتِ نماز گفته شود و اگر عمداً يا از روى فراموشى قبل از وقت بگويد، باطل است.

(مسئله 225) اقامه بايد بعد از اذان گفته شود و اگر قبل از اذان بگويد، صحيح نيست.

(مسئله 226) نبايد بين جمله هاى اذان و اقامه زياد فاصله شود و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد، بايد دوباره آن را از سر بگيرد.

(مسئله 227) اگر براى نماز جماعتى اذان و اقامه گفته باشند، كسى كه با آن جماعت نماز مى خواند، نبايد براى نماز خود اذان و اقامه بگويد.

(مسئله 228) اگر براى خواندن نماز جماعت به مسجد برود و ببيند نماز جماعت تمام شده و براى نماز اذان و اقامه گفته شده باشد، تا وقتى كه صفها به هم نخورده و جمعيّت متفرق نشده، نمى تواند براى نماز خود اذان و اقامه بگويد.

(مسئله 229) نماز مستحبّى اذان و اقامه ندارد.

(مسئله 230) مستحبّ است در روز اولى كه بچه به دنيا مى آيد، در گوش راست او اذان، و در گوش چپ او اقامه بگويند.

(مسئله 231) مستحبّ است كسى كه براى گفتن اذان معيّن مى كنند، عادل و وقت شناس و صدايش بلند باشد.

(س 232) گفتن اذان و اقامه در نمازهاى مستحبّى، به قصد قربت چگونه است؟ در نمازهاى قضا شده يوميه، نماز آيات و وحشت چطور؟ آيا در نماز قضاى پدر و مادر، اذان و اقامه لازم است يا خير؟

ج ـ گفتن اذان و اقامه براى خواندن نمازهاى واجب يوميّه و قضاى آنها، مستحب و براى نمازهاى مستحبى، حرام است، و در نماز آيات به جاى اذان و اقامه سه مرتبه گفتن «الصّلاة» به قصد اميد ثواب، مستحبّ است. 12/11/74