|
دليل دوّم: سياق آيات
سياق آياتى كه در مورد امر به معروف و نهى از منكر وارد شده و در كنار آن همگان را به پرهيز از اختلاف و دعوت به اتحاد فرا خوانده است، به ما مى فهماند كه «ضرب و جرح» نمى تواند يكى از مراحل امر به معروف و نهى از منكرى باشد كه انجام آن موجب تأليف قلوب و نهادينه شدن رفق و مدارا در جامعه مى گردد. توضيح آنكه: اگر بگوييم امر به معروف و نهى از منكر مذكور در آيات مرحله ضرب و شتم را هم شامل مى شود دو دستور كاملاً متناقض در يك يا دو آيه در كنار هم آمده است كه سياق را نامتناسب ساخته و وحدت آن را بر هم زده و فصاحت آن را نيز مخدوش مى گرداند و بر اساس نظر مشهور كه ضرب و شتم را به عنوان يك مرحله از امر به معروف و نهى از منكر مى داند ناگزيريم اين آيات را چنين معنى كنيم: با هر شكل و شيوه و با هر وسيله ولو با قتل و ضرب و تهديد ـ كه يقيناً باعث كدورت و رنجش مى شود ـ ديگران را دعوت به كار خير كنيد و در عين حال با يكديگر دوست و مهربان و متحد باشيد و از اختلاف بپرهيزيد. بسيار روشن است هيچ فرد حكيمى چنين سخن نمى گويد، و اين معنى بر كسى كه با لحن آيات قرآن آشنايى داشته باشد پوشيده نيست. در ذيل به برخى از اين آيات اشاره مى نماييم و ذوق و طبع سليم شما را به كرسى قضاوت مى نشانيم.
|