(مسئله 1974 ) كسى كه قبل از غروب شب عيد فطر گرچه يك لحظه، بالغ و عاقل و هشيار است و فقير و بنده شخص ديگرى نيست، بايد براى خودش و كسانى كه نانخور او هستند، هر نفرى يك صاع (كه تقريباً سه كيلو است) گندم يا جو يا خرما يا كشمش يا برنج يا ذرت و مانند اينها به مستحق بدهد، و اگر پول يكى از اينها را هم بپردازد، كافى است.

(مسئله 1975 ) كسى كه مخارج سال خود و خانواده اش را ندارد و كسبى هم ندارد كه بتواند مخارج سال خود و خانواده اش را بگذراند، فقير است و دادن زكات فطره بر او واجب نيست.

(مسئله 1976 ) انسان بايد فطره كسانى را كه در غروب شب عيد فطر نانخور او حساب مى شوند، پرداخت كند؛ كوچك باشند يا بزرگ، مسلمان باشند يا كافر، دادن خرج آنان بر او واجب باشد يا نه، و در شهر خود او باشند يا در شهرى ديگر.

(مسئله 1977 ) اگر كسى را كه نانخور اوست و در شهرى ديگر است وكيل كند كه از مال او فطره خود را بپردازد، چنانچه اطمينان داشته باشد كه فطره را مى پردازد، لازم نيست خودش فطره او را پرداخت كند.

(مسئله 1978 ) زكات فطره ميهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر با رضايت صاحبخانه وارد شده و نانخور او حساب مى شود،[1] بر او واجب است.

(مسئله 1979 ) زكات فطره ميهمانى كه پيش از غروب شب عيد فطر بدون رضايت صاحبخانه وارد مى شود و مدتى نزد او مى ماند، واجب است؛ همچنين است زكات فطره كسى كه انسان را مجبور كرده اند كه خرجى او را بدهد.

(مسئله 1980 ) زكات فطره ميهمانى كه بعد از غروب شب عيد فطر وارد مى شود، بر صاحبخانه واجب نيست، اگرچه پيش از غروب او را دعوت كرده باشد و در خانه او هم افطار كند.

(مسئله 1981 ) اگر كسى موقع غروب شب عيد فطر ديوانه يا بيهوش باشد و بيهوشى او از روى اختيار و معصيت نباشد، زكات فطره بر او واجب نيست.

(مسئله 1982 ) اگر پيش از غروب آفتاب بچه بالغ شود يا ديوانه عاقل گردد يا فقير غنى شود، در صورتى كه شرايط واجب شدن فطره را دارا باشد، بايد زكات فطره را بپردازد.

(مسئله 1983 ) كسى كه موقع غروب شب عيد فطر، زكات فطره بر او واجب نيست، اگر تا قبل از ظهر روز عيد، شرطهاى واجب شدن فطره در او پيدا شود، مستحبّ است زكات فطره را پرداخت كند.

(مسئله 1984)كافرى كه بعداز غروب شب عيد فطر مسلمان شده، فطره بر او واجب نيست؛ ولى مسلمانى كه شيعه نبوده، اگر بعد از ديدن ماه شيعه شود، بايد زكات فطره را بپردازد.

(مسئله 1985 ) كسى كه فقط به اندازه يك صاع (كه تقريباً سه كيلو است) گندم و مانند آن دارد، مستحبّ است زكات فطره را بدهد؛ و چنانچه خانواده اى داشته باشد و بخواهد فطره آنها را هم پرداخت كند، مى تواند به قصد زكات فطره، آن يك صاع را به يكى از افراد خانواده اش بدهد و او هم به همين قصد به ديگرى بدهد تا به نفر آخر برسد، و بهتر است نفر آخر چيزى را كه مى گيرد به كسى بدهد كه از خودشان نباشد؛ و اگر يكى از آنها صغير باشد، احتياط آن است كه او را در دستگردان نمودن زكات فطره داخل نكنند، و چنانچه ولىّ صغير از طرف او قبول نمايد، بايد آن زكات فطره را به مصرف صغير برساند، نه اينكه از طرف او به ديگرى بدهد.

(مسئله 1986 ) اگر كسى بعد از غروب شب عيد فطر بچه دار شود، يا كسى نانخور او حساب شود، واجب نيست فطره او را پرداخت كند، اگرچه مستحبّ است فطره كسانى را كه بعد از غروب تا پيش از ظهر روز عيد نانخور او حساب مى شوند، بپردازد.

(مسئله 1987 ) اگر انسان نانخور كسى باشد و پيش از غروب نانخور شخص ديگرى شود، زكات فطره او بر كسى كه نانخور او شده، واجب است، مثلا اگر دختر پيش از غروب به خانه شوهر رود، شوهرش بايد زكات فطره او را بپردازد.

(مسئله 1988 ) كسى كه ديگرى بايد زكات فطره او را بدهد، واجب نيست فطره خود را پرداخت كند.

(مسئله 1989 ) اگر زكات فطره انسان بر كسى واجب باشد و او فطره را ندهد، بر خود انسان واجب نمى شود.

(مسئله 1990)اگر كسى كه زكات فطره او بر ديگرى واجب است خودش فطره را بپردازد، از كسى كه فطره بر او واجب شده، ساقط نمى شود، مگر اينكه به قصد نيابت از او باشد.

(مسئله 1991 ) زنى كه شوهرش مخارج او را نمى دهد، چنانچه نانخور شخص ديگرى باشد، زكات فطره اش بر آن شخص واجب است؛ و اگر نانخور شخص ديگرى نيست، در صورتى كه فقير نباشد، بايد زكات فطره خود را پرداخت كند.

(مسئله 1992 ) كسى كه سيّد نيست نمى تواند به سيّد زكات فطره بدهد، حتّى اگر سيّدى نانخور او باشد، نمى تواند زكات فطره او را به سيّد ديگرى بدهد.

(مسئله 1993 ) زكات فطره طفلى كه از مادر يا دايه شير مى خورد، بر كسى است كه مخارج مادر يا دايه را مى پردازد؛ ولى اگر مادر يا دايه مخارج خود را از مال طفل بر مى دارد، زكات فطره طفلْ بر كسى واجب نيست.

(مسئله 1994 ) انسان اگرچه مخارج خانواده اش را از مال حرام بدهد، بايد زكات فطره آنان را از مال حلال پرداخت كند.

(مسئله 1995 ) اگر انسان كسى را اجير نمايد و شرط كند كه مخارج او را بدهد، در صورتى كه نانخور او حساب شود، بايد زكات فطره او را هم بپردازد؛ ليكن صدق نانخور بودن در اين صورت محل تأمل است و احتياط آن است كه يكى از اينها با اجازه ديگرى به قصد كسى كه بر او واجب است بپردازد يا هر دو احتياطاً پرداخت كنند، ولى چنانچه شرط كند كه مقدار مخارج او را بدهد، مثلا پولى براى مخارجش بپردازد، دادن فطره او واجب نيست.

(مسئله 1996 ) اگر كسى بعد از غروب شب عيد فطر بميرد، بايد فطره او و خانواده اش را از مال او بپردازند، ولى اگر پيش از غروب بميرد، واجب نيست زكات فطره او و خانواده اش را از مال او پرداخت كند.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. يعنى بنا دارد مدتى نزد او بماند و با يك وعده غذا خوردن، نانخور محسوب نمى شود.