(مسئله 1666 ) در چند صورت، فقط قضاى روزه بر انسان واجب است و كفّاره واجب نيست:

1. چنانچه روزه دار در روزه ماه رمضان، عمداً قى كند، يا سرش را زير آب ببرد، يا حُقنه نمايد، به تفصيلى كه در (مسئله 1636) گذشت؛

2. اگر در شب ماه رمضان جُنُب باشد و به تفصيلى كه در (مسئله 1609) بيان شد، تا اذان صبح از خواب سوم بيدار نشود؛

3. چنانچه عملى كه روزه را باطل مى كند، به جا نياورد، ولى نيّت روزه نكند، يا ريا كند، يا قصد كند كه روزه نباشد؛

4. اگر در ماه رمضان، غسل جنابت را فراموش كند و با حال جنابت، يك يا چند روز روزه بگيرد؛

5. چنانچه در ماه رمضان، بدون اينكه تحقيق كند صبح شده يا نه، كارى كه روزه را باطل مى كند، انجام دهد و بعد معلوم شود كه صبح بوده؛ و نيز اگر بعد از تحقيق، با اينكه گمان دارد صبح شده، كارى كه روزه را باطل مى كند؛ انجام دهد و بعد معلوم شود كه صبح بوده، قضاى آن روزه بر او واجب است؛ ولى اگر بعد از تحقيق با نگاه كردن، گمان يا يقين كند كه صبح نشده و چيزى بخورد و بعد معلوم شود كه صبح بوده، قضا واجب نيست؛ بلكه اگر بعد از تحقيق شك كند كه صبح شده يا نه و كارى كه روزه را باطل مى كند، انجام دهد، بعد معلوم شود كه صبح بوده، قضا واجب نيست، و امّا اگر تحقيقش از راه ديگرى بوده، بايد روزه آن روز را قضا نمايد؛

6. اگر كسى بگويد صبح نشده و انسان به گفته او كارى كه روزه را باطل مى كند، انجام دهد و بعد معلوم شود كه صبح بوده است؛

7. چنانچه كسى بگويد صبح شده و انسان به گفته او يقين نكند، يا خيال كند كه شوخى مى كند و كارى كه روزه را باطل مى كند، انجام دهد، بعد معلوم شود كه صبح بوده است؛

8. در صورتى كه به گفته شخص ديگرى كه عادل باشد، افطار كند، بعد معلوم شود كه مغرب نبوده است؛

9. چنانچه در هواى صاف، به واسطه تاريكى يقين كند كه مغرب شده و افطار كند، بعد معلوم شود مغرب نبوده است؛ ولى اگر در هواى ابرى به گمان اينكه مغرب شده افطار كند، بعد معلوم شود كه مغرب نبوده، قضا لازم نيست؛

10. در صورتى كه براى خنك شدن يا بى جهت، مَضمَضه كند، يعنى آب در دهان بگرداند و بى اختيار فرو رود؛ ولى اگر فراموش كند كه روزه است و آب را فرو برد، يا براى وضو مَضمَضه كند و بى اختيار فرو رود، قضا بر او واجب نيست.

(مسئله 1667 ) اگر غير از آب چيز ديگرى را در دهان ببرد و بى اختيار فرو رود يا آب داخل بينى كند و بى اختيار فرو رود، قضا بر او واجب نيست.

(مسئله 1668 ) مضمضه زياد براى روزه دار مكروه است و اگر بعد از مضمضه بخواهد آب دهان را فرو برد، بهتر است سه مرتبه آب دهان را بيرون بريزد.

(مسئله 1669 ) اگر انسان بداند كه به واسطه مضمضه، بى اختيار يا از روى فراموشى آب وارد گلويش مى شود، نبايد مضمضه كند.

(مسئله 1670 ) اگر انسان شك كند كه مغرب شده يا نه، نمى تواند افطار كند، ولى اگر شك كند كه صبح شده يا نه، پيش از تحقيق هم مى تواند كارى كه روزه را باطل مى كند، انجام دهد.