(مسئله 877) نجس كردن زمين و سقف و بام و طرف داخل ديوار مسجد، حرام است و هركس بفهمد كه نجس شده است، بايد فوراً نجاست آن را برطرف كند؛ و احتياط واجب آن است كه طرف بيرون ديوار مسجد را هم نجس نكنند، و اگر نجس شود و موجب هتك باشد، نجاستش را برطرف نمايند، مگر آنكه واقف، آن را جزء مسجد قرار نداده باشد.

(مسئله 878) اگر انسان نتواند مسجد را تطهير نمايد، يا كمك لازم داشته باشد و پيدا نكند، تطهير مسجد بر او واجب نيست، ولى اگر بى احترامى به مسجد باشد، بنا بر احتياط واجب، بايد به كسى كه مى تواند تطهير كند اطّلاع دهد.

(مسئله 879) اگر جايى از مسجد نجس شود كه تطهير آن بدون كندن يا خراب كردن ممكن نيست بايد آنجا را بكنند يا اگر خرابى زياد لازم نمى آيد خراب نمايند، و هزينه پركردن چاله و تعمير خرابى بركسى است كه مسجد را نجس كرده است و بر اشخاصى كه براى تطهير مسجد جايى از آن را كنده اند، يا قسمتى از آن را خراب نموده اند، پركردن جايى كه كنده اند، وساختن جايى كه خراب كرده اند، واجب نيست؛ ولى اگر كسى كه نجس كرده بكَند يا خراب كند، در صورت امكان بايد پركند و تعمير نمايد.

(مسئله 880) اگر مسجدى را غصب كنند و به جاى آن خانه و مانند آن بسازند يا تخريب كرده و جزء خيابان و كوچه نمايند كه ديگر به آن مسجد نگويند، گرچه ترتيب احكام مسجد بر آنها، مطابق با احتياط مستحب است، به جهت آنكه گفته مى شود زمين مسجد به هيچ قيمت از مسجديّت نمى افتد؛ ليكن اقوى، خروج آن از مسجديّت و بودن آن مثل بقيّه خيابانها و كوچه هاست و با هم تفاوتى ندارند و با تغيير عنوان، احكام مسجديّت از بين مى رود و عرفاً مسجد از بين رفته تلقّى مى شود؛ به علاوه كه بقاى عنوان مسجد، بى اثر است، پس اعتبارش هم غير صحيح است.

(مسئله 881) نجس كردن حرم امامان(عليهم السلام) حرام است، و اگر يكى از آنها نجس شود، تطهير آن واجب است.

(مسئله 882) اگر حصير مسجد نجس شود، بنا بر احتياط واجب بايد آن را آب بكشند، ولى چنانچه به واسطه آب كشيدن، خراب مى شود و بريدن جاى نجس بهتر است، بايد آن را ببُرند و هزينه اصلاح به عهده كسى است كه آن را نجس كرده است.

(مسئله 883 ) بردن عين نجس، مانند خون در مسجد اگر بى احترامى به مسجد باشد، حرام است؛ و همچنين بردن چيزى كه نجس شده، در صورتى كه بى احترامى به مسجد باشد، حرام است.

(مسئله 884 ) اگر مسجد را براى روضه خوانى چادر بزنند و فرش كنند و پرچم سياه بكوبند و وسايل چاى در آن ببرند، در صورتى كه اين قبيل كارها به مسجد ضرر نرساند و مانع نمازخواندن نشود، اشكال ندارد.

(مسئله 885)بنا بر احتياط واجب نبايد مسجد را به طلا زينت نمايند؛ همچنين بنا بر احتياط واجب نبايد صورت چيزهايى كه مثل انسان و حيوان روح دارد در مسجد نقش كنند و نقاشى چيزهايى كه روح ندارد مثل گل و بوته، مكروه است.

(مسئله 886 ) اگر مسجد جزء مساجدى باشد كه احكام خاصه اى دارد مثل مسجدالحرام و غير آن، اگر خراب هم شود نمى توان آن را فروخت و يا داخل ملك و جاده نمود، اما مساجد ديگر در صورتى كه خراب شود به طورى كه امكان استفاده از آن براى مسجد نباشد مى توان آن را با حفظ آداب لازمه و حفظ سند اجاره داد، و فايده آن را در مسجد ديگرى صرف نمود و اگر قابليت اجاره نداشته باشد، مى توان فروخت و در صورت امكان با آن مسجد ديگرى ساخت و اگر آن هم امكان نداشته باشد، در چيزى كه نزديك تر به غرض واقف باشد صرف نمايد.

(مسئله 887 ) فروختن در و پنجره و چيزهاى ديگر مسجد، حرام است و اگر مسجد خراب شود، بايد اين قبيل وسايل را صرف تعمير همان مسجد كنند و چنانچه به كار آن مسجد نيايد، بايد درمسجد ديگرى مصرف شود؛ ولى اگر در مسجدهاى ديگر هم مورد استفاده نباشد، مى توانند آن را بفروشند و پول آن را اگر ممكن است صرف تعمير همان مسجد، وگرنه صرف تعمير مساجد ديگر نمايند.

(مسئله 888 ) ساختن مسجد و تعمير مسجدى كه نزديك به خرابى مى باشد، مستحب است و اگر مسجد طورى خراب شود كه تعمير آن ممكن نباشد، مى توانند آن را خراب كنند و دوباره بسازند، بلكه مى توانند مسجدى را كه خراب نشده، براى احتياج مردم خراب كنند و بزرگتر بسازند.

(مسئله 889 ) تميز كردن مسجد و روشن كردن چراغ آن مستحب است؛ و كسى كه مى خواهد به مسجد برود، مستحبّ است خود را خوش بو كند و لباس پاكيزه و قيمتى بپوشد، وتهِ كفش خود را وارسى كند كه نجاستى به آن نباشد، و موقع داخل شدن به مسجد، اول پاى راست و موقع بيرون آمدن، اول پاى چپ را بگذارد، و همچنين مستحبّ است از همه زودتر به مسجد برود و از همه ديرتر از مسجد بيرون آيد.

(مسئله 890 ) وقتى انسان وارد مسجد مى شود، مستحبّ است دو ركعت نماز به قصد تحيّت و احترام مسجد بخواند، و اگر نماز واجب يا مستحبّ ديگرى هم بخواند، كافى است.

(مسئله 891 ) خوابيدن در مسجد اگر انسان ناچار نباشد و صحبت كردن راجع به كارهاى دنيا و مشغول صنعت شدن و خواندن شعرى كه نصيحت و مانند آن نباشد، مكروه است؛ همچنين مكروه است اگر آب دهان و بينى يا اخلاط سينه را در مسجد بيندازد و گمشده اى را طلب كند و صداى خود را بلند كند، ولى بلند كردن صدا براى اذان مانعى ندارد.

(مسئله 892 ) راه دادن بچه و ديوانه به مسجد، مكروه است؛ همچنين است كسى كه پياز و سير و مانند اينها خورده كه بوى دهانش مردم را اذيّت مى كند.