(مسئله 612) مستحب است قبر را به اندازه قد انسان متوسط، گود كنند و ميّت را در نزديك ترين قبرستان دفن نمايند؛ مگر آنكه قبرستان دورتر، از جهتى بهتر باشد، براى مثال مردمان خوب در آنجا دفن شده باشند، يا مردم براى فاتحه اهل قبور، بيشتر به آنجا بروند؛ و نيز جنازه را در چند ذرعى قبر، زمين بگذارند و تا سه مرتبه كم كم نزديك ببرند، و در هر مرتبه زمين بگذارند و بردارند و در نوبت چهارم وارد قبر كنند؛ و اگر ميّت مرد است در دفعه سوم طورى زمين بگذارند كه سر او طرف پايين قبر باشد و در دفعه چهارم از طرف سر وارد قبر نمايند؛ و اگر زن است در دفعه سوم طرف قبله قبر بگذارند و به پهنا وارد قبر كنند، و در موقع وارد كردن، پارچه اى روى قبر بگيرند و نيز جنازه را به آرامى از تابوت بردارند و وارد قبر كنند و دعاهايى كه دستور داده شده، پيش از دفن و موقع دفن بخوانند؛ و بعد از آنكه ميّت را در لحد گذاشتند، گره هاى كفن را باز كنند و صورت ميّت را روى خاك بگذارند و بالشى از خاك زير سر او بسازند و پشت ميّت، خشت خام يا كلوخى بگذارند كه ميّت به پشت برنگردد و پيش از آنكه لحد را بپوشانند، دست راست را به شانه راست ميّت بزنند و دست چپ را به قوت بر شانه چپ او بگذارند و دهان را نزديك گوش ميّت ببرند و به شدت حركت دهند و سه مرتبه بگويد: «اِسْمَعْ اِفْهَمْ يا فُلانّ بْنّ فُلان» و به جاى «فلان بن فلان»، اسم ميّت و پدرش را بگويد، مثلاً اگر اسم او محمّد و اسم پدرش على است، سه مرتبه بگويد: «اِسمَعْ اِفْهَمْ يا مُحَمَّدَ بْنَ عَلى».

پس از آن بگويد: «هَلْ اَنْتَ عَلَى الْعَهْدِ الَّذِى فَارَقْتَنا عَلَيهِ مِنْ شَهَادَةِ اَنْ لااِلهَ اِلاَّاللهُ وَحْدَهُ لاَ شَريكَ لَهُ وَ اَنَّ مُحَمَّداً ـ صَلّى اللهُ عَلَيْهِ وآلِهِ ـ عَبْدُهُ وَ رَسُولُهُ وَ سَيِّدُ النَّبِيّينَ وَخاتَمُ الْمُرْسَلِينَ و اَنَّ عَلِياً اَميرُالْمُؤمِنينَ وَ سَيِّدُ الْوَصِيِّينَ وَ اِمامٌ افْتَرَضَ اللهُ طاعَتَهُ عَلَى الْعالَمِينَ وَ اَنَّ «الْحَسَنَ» وَ «الْحُسَيْنَ» وَ «عَلِيَّ بْنَ الْحُسَيْنِ» وَ «مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ» وَ «جَعْفَرَ بْنَ مُحَمَّد » وَ «مُوسَى بْنَ جَعْفَر» وَ «عَلِّىَ بْنَ مُوسى» وَ «مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ» وَ «عَلِىَّ بْنَ مُحَمَّد » وَ «الْحَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ» وَ «الْقائِمَ الْحُجَّةَ الْمَهْدِىَّ» صَلَواتُ اللهِ عَلَيْهِم ـ اَئِمَّةُ الْمُؤمِنينَ وَ حُجَجُ اللهِ عَلَى الْخَلْقِ اَجْمَعِيْنَ وَ اَئِمَّتُك اَئِمَّةُ هُدى اَبرارٌ يا فُلانَ بْنَ فُلان». و به جاى «فلان بن فلان» اسم ميّت و پدرش را بگويد.

و بعد بگويد: «اِذا اَتاكَ الْمَلَكانِ الْمُقَرَّبانِ رَسُولَيْنِ مِنْ عِندِ اللهِ ـ تبارَكَ وَ تَعالَى ـ وَ سَئَلاكَ عَنْ رَبِّكَ وَ عَنْ نَبِيِّكَ وَ عَنْ دِينِكَ وَ عَنْ كِتابِكَ وَ عَنْ قِبْلَتِكَ وَ عَنْ اَئِمَّتِكَ فلا تَخَفْ وَ لا تَحْزَنْ وَ قُلْ في جَوابِهِما: «اللهُ» رَبَِى وَ «مُحَمَّدٌ » نَبِيِّى وَ «الاْسْلامُ» دِينىِ وَ «الْقُرْآنُ» كِتابِي وَ «الْكَعْبَةُ» قِبْلَتِى وَ «اَميْرُالْمُؤمِنينَ عَلِيُّ بْنُ اَبى طالِب » اِمامِى وَ «الْحَسَنُ بْنُ عَلىٍّ الْمُجتَبَى» اِمامِى وَ «الْحُسَيْنُ بْن عَلِىّ الشهيدُ بِكَرْبَلا» اِمامِى وَ «عَلِىُّ زَينُ الْعابِدِينَ» اِمامى وَ «مُحَمَّدُ الْباقِرُ» اِمامِى وَ «جَعفَرُ الصّادقُ» اِمامِى، و «مُوسَى الكاظِمُ» اِمامى، و «عَلىُّ الرضا» اِمامى، وَ «مُحمَّدُ الجّوادُ» اِمامى، وَ «عَلىُّ الْهَادِى» اِمامِى وَ «الْحَسَنُ الْعَسكَرىُّ» اِمامى وَ «الْحُجَّةُ الْمُنْتَظَرُ» اِمامى؛ هؤُلاءِ ـ صَلَواتُ اللهِ عَلَيْهِمْ أجْمَعِينَ ـ اَئِمَّتِى وَ سَادَتِى وَ قَادَتِى وَ شُفَعَائِى بِهِمْ اَتَولىَّ وَ مِنْ اَعدائِهِمْ اَتَبَرَّءُ فِى الدُّنْيَا وَ الاْخِرَةِ ثُمَّ اعْلَمْ يا فُلانَ بْنَ فُلان!» و به جاى «فلان بن فلان»، اسم ميّت و پدرش را بگويد.

و بعد بگويد: «اَنَّ اللهَ ـ تَبَارَكَ وَ تَعَالَى ـ نِعْمَ الرَّبُّ وَ اَنَّ مُحَمَّداً نِعْمَ الرَّسُولُ وَ اَنَّ عَلِىَّ بْن اَبى طالِب وَ اَوْلادَهُ الْمَعْصُومينَ الاَْئِمَّةَ الاِْثْنَىْ عَشَرَ نِعْمَ الاْئِمَّةُ وَ اَنَّ مَا جَاءَ بِهِ مُحَمَّدٌ حَقٌ وَ اَنَّ الْمَوْتَ حَقٌ وَ سُؤالَ مُنْكَر و نَكير فِى القَبْرِ حَقُّ وَالْبَعْثَ حَقُّ والنُّشُورَ حَقُّ والصِّراطَ حَقُّ والْمِيْزَانَ حَقُّ و تطايُرَ الْكُتُبِ حَقُّ وَ اَنَّ الْجَنَّةَ حَقُّ وَالنّارَ حَقُّ واَنَّ السَّاعَةَ آتِيَةٌ لاَ رَيْبَ فِيهَا وَاَنَّ اللهَ يَبْعَثُ مَنْ فِى القُبُورِ»، پس بگويد: «اَفهِمْتَ يا فُلانُ!» و به جاى «فلان»، اسم ميّت را بگويد.

و پس از آن بگويد: «ثَبَّتَكَ اللهُ بِالْقَولِ الثَّابِتِ وَ هَداك اللهُ اِلَى صِراط مُسْتَقِيم عَرَّفَ اللهُ بَيْنَكَ وَ بَيْنَ اَوْليائِك في مُسْتَقَر مِنْ رَحْمَتِهِ».

پس بگويد: «اَلَّلهمَّ جَافِ الاْرضَ عَنْ جَنبَيْهِ وَأصْعِدْ بِروُحِهِ اِلَيكَ وَ لَقِّهِ مِنكَ بُرهَاناً؛ اَلَّلهُمَّ عَفوَك عَفْوَك».

(مسئله 613) مستحب است، كسى كه ميّت را در قبر مى گذارد، با طهارت و سر برهنه و پا برهنه باشد و از طرف پاى ميّت از قبر بيرون بيايد و غير از خويشان ميّت كسانى كه حاضرند، با پشت دست خاك بر قبر بريزند و بگويند: «اِنَّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ»؛ و اگر ميّت زن است، كسى كه با او محرم مى باشد او را در قبر بگذارد و اگر محرمى نباشد، خويشانش او را در قبر بگذارند.

(مسئله 614) مستحب است، قبر را مربع يا مربع مستطيل بسازند و به اندازه چهار انگشت از زمين بلندتر كنند و افضل آن است كه به اندازه چهار انگشت باز باشد و نشانه اى روى آن بگذارند كه اشتباه نشود و روى قبر آب بپاشند، و بعد از پاشيدن آب كسانى كه حاضرند، دستها را بر قبر بگذارند و انگشتها را باز كرده در خاك فرو برند و هفت مرتبه سوره (اِنّا اَنْزَلْناهُ)بخوانند و براى ميّت طلب آمرزش كنند و اين دعا را بخوانند: «اَلَّلهُمَّ جَافِ الاَْرضَ عَنْ جَنْبَيْهِ وَ أصْعِدْ اِلَيْكَ رُوحَهُ وَ لَقِّهِ مِنْكَ رِضْواناً وَ اَسْكِنْ قَبْرَهُ مِنْ رَحْمَتِكَ ما تُغْنِيهِ بِهِ عَنْ رَحْمَةِ مَنْ سِوَاكَ».

(مسئله 615) پس از رفتن كسانى كه تشييع جنازه كرده اند، مستحبّ است ولىّ ميّت يا كسى كه از طرف ولىّ اجازه دارد، دعاهايى را كه دستور داده شده، به ميّت تلقين كند.

(مسئله 616) بعد از دفن مستحبّ است صاحبان عزا را سرسلامتى دهند؛ ولى اگر مدتى گذشته است كه به اين واسطه مصيبت يادشان مى آيد، ترك آن بهتر است؛ همچنين مستحبّ است تا سه روز براى اهل خانه ميّت، غذا بفرستند و غذا خوردن نزد آنان و در منزلشان، مكروه است.

(مسئله 617) مستحبّ است انسان در مرگ خويشان، مخصوصاً در مرگ فرزند صبر كند و هر وقت ميّت را ياد مى كند «اِنَّا لِلّهِ وَ اِنّا اِلَيْهِ راجِعُونَ» بگويد؛ و براى ميّت قرآن بخواند و سر قبر پدر و مادر از خداوند حاجت بخواهد و قبر را محكم بسازد كه زود خراب نشود.

(مسئله 618) جايز نيست انسان در مرگ كسى، صورت و بدن را بخراشد و به خود لطمه بزند.

(مسئله 619) گريبان چاك كردن در مرگ افراد جايز نيست، مگر در مرگ پدر و مادر و برادر و زوج و افراد بسيار نزديك به انسان بجز فرزند، و در مصيبت اهل بيت(عليهم السلام)مخصوصاً امام حسين(عليه السلام).

(مسئله 620)احتياط واجب آن است كه در گريه بر ميّت، صدا را خيلى بلند نكنند.