1. آب

(مسئله 150 ) «آب» با چهار شرط، چيز نجس را پاك مى كند:

اول، آنكه مطلق باشد؛ پس آب مضاف، مانند گلاب و عَرق بيد، چيز نجس را پاك نمى كند؛

دوم، آنكه پاك باشد؛

سوم، آنكه وقتى چيز نجس را مى شويند، آبْ مضاف نشود و بو يا رنگ يا مزه نجاست هم نگيرد؛

چهارم، آنكه بعد از آب كشيدن چيز نجس، عين نجاست در آن نباشد. پاك شدن چيز نجس با آب قليل، يعنى آب كمتر از كُر، شرطهاى ديگرى هم دارد كه بعداً گفته مى شود.

(مسئله 151 ) ظرفى كه براى خوردن و آشاميدن مورد استفاده قرار مى گيرد اگر نجس شود با آب قليل بايد سه مرتبه شست، بلكه در كُر و جارى هم احتياط سه مرتبه است، اگرچه ارجح در كُر و جارى يك مرتبه است؛ ولى ظرفى را كه سگ ليسيده يا از آن ظرف، آب يا چيز روان ديگرى خورده، بايد اول با خاكِ پاك، خاكْ مال كرد و بعد با آب قليل دو مرتبه بايد شست و در آب كُر و جارى نيز بنا بر احتياط مستحب دو مرتبه شست، و همچنين ظرفى را كه آب دهان سگ در آن ريخته، بنا بر احتياط مستحب بايد پيش از شستن، خاكْ مال كرد.

(مسئله 152 ) اگر دهانه ظرفى كه سگ ليس زده، تنگ باشد و نتوان آن را خاك مال كرد، چنانچه ممكن است بايد مقدارى كهنه به چوبى بپيچند و به توسط آن خاك را به آن ظرف بمالند، و در غير اين صورت پاك شدن ظرف اشكال دارد.

(مسئله 153 ) ظرفى را كه خوك از آن، چيز روانى بخورد، با آب قليل بايد هفت مرتبه شست، و به احتياط مستحب در آب كُر و جارى نيز هفت مرتبه بايد شست، و لازم نيست آن را خاكْ مال كنند، اگرچه احتياط مستحب آن است كه خاكْ مال شود؛ و نيز ليسيدن خوك، ملحق است به آب خوردن آن به احتياط واجب.

(مسئله 154 ) اگر بخواهند ظرفى را كه به شراب نجس شده با آب قليل آب بكشند بايد سه مرتبه بشويند، و بهتر است هفت مرتبه شسته شود.

(مسئله 155 ) كوزه اى كه از گِل نجس ساخته شده و يا آب نجس در آن فرو رفته، اگر در آب كُر يا جارى بگذارند به هر جاى آن كه آب برسد پاك مى شود؛ و اگر بخواهند باطن آن هم پاك شود بايد به قدرى در آب كُر يا جارى بماند كه آب به تمام آن فرو رود و از آن بيرون آيد، و فرو رفتن رطوبت كافى نيست.

(مسئله 156 ) ظرف نجس را با آب قليل، به دو صورت مى توان آب كشيد: يكى آنكه سه مرتبه پُر كنند و خالى كنند؛ ديگر آنكه سه دفعه قدرى آب در آن بريزند و در هر دفعه، آب را طورى در آن بگردانند كه به جاهاى نجس آن برسد و بيرون بريزند.

(مسئله 157 ) اگر ظرف بزرگ مثل پاتيل و خُمره نجس شود، چنانچه سه مرتبه آن را از آب پر كنند، و خالى كنند پاك مى شود؛ همچنين است اگر سه مرتبه از بالا، آب در آن بريزند، به طورى كه تمام اطراف آن را بگيرد، و در هر دفعه آبى كه تهِ آن جمع مى شود بيرون آورند، و احتياط مستحب آن است كه در هر دفعه ظرفى را كه با آن آبها را بيرون مى آورند آب بكشند.

(مسئله 158 ) اگر مِس نجس و مانند آن را آب كنند و آب بكشند، ظاهرش پاك مى شود.

(مسئله 159 ) تنورى كه به بول نجس شده است، اگر دو مرتبه از بالا آب در آن بريزند به طورى كه تمام اطراف آن را بگيرد، پاك مى شود؛ و در غير بول، اگر بعد از برطرف شدن نجاست يك مرتبه به دستورى كه گفته شد آب در آن بريزند، كافى است و بهتر است كه گودالى تهِ آن بكنند تا آبها در آن جمع شود و بيرون بياورند، بعد آن گودال را با خاكِ پاكْ پر كنند.

(مسئله 160 ) چيز جامد نجس بعد از برطرف كردن عين نجاست، پاك مى شود؛ امّا فرش و لباس و مانند اينها را اگر يك مرتبه در آب كُر يا جارى فرو برند كه آب به تمام جاهاى نجس آن برسد، و آن را طورى فشار يا حركت دهند كه آبِ داخل آن خارج شود، پاك مى شود.

(مسئله 161 ) اگر بخواهند چيز جامدى غير از بدن و لباس را كه به بول نجس شده با آب قليل آب بكشند، چنانچه يك مرتبه آب روى آن بريزند و از آن جدا شود، در صورتى كه بول در آن چيز نمانده باشد، پاك مى شود، و فرقى نيست كه بول خشك شده باشد يا تَر باشد؛ و فرقى بين بول انسان و حيوانات حرام گوشت نيست؛ ولى بدن و لباس را بايد دوبار بشويندو در لباسوفرشومانند اينهابايد فشار دهند تا غُساله[1] آن بيرون آيد.

(مسئله 162 ) اگر چيزى به بول بچه شيرخوارى كه غذاخور نشده، نجس شود، چنانچه يك مرتبه آب روى آن بريزند كه به تمام جاهاى نجس آن برسد، پاك مى شود؛ و در لباس و فرش و مانند اينها فشار لازم نيست.

(مسئله 163 ) اگر حصير نجس را كه با نخ بافته شده، در آب كُر يا جارى فرو برند، بعد از برطرف شدن عين نجاست، پاك مى شود و فشار دادن لازم نيست و همچنين است شستن حصير با آب قليل.

(مسئله 164 ) اگر ظاهر گندم و برنج و صابون و مانند اينها نجس شود با آب كشيدن با آب قليل و كُر و جارى، پاك مى گردد؛ و اگر باطن آنها نجس شود، پاك نمى گردد.

(مسئله 165 ) اگر انسان شك كند كه آب نجس به باطن صابون رسيده يا نه، باطن آن پاك است.

(مسئله 166 ) اگر ظاهر برنج و گوشت يا چيزى مانند اينها نجس شده باشد، چنانچه آن را در ظرفى بگذارند و سه مرتبه آب روى آن بريزند و خالى كنند، پاك مى شود و ظرف آن هم پاك مى شود؛ ولى اگر بخواهند لباس يا چيزى را كه فشار لازم دارد، در ظرفى بگذارند و آب بكشند، بايد در هر مرتبه كه آب روى آن مى ريزند، آن را فشار دهند و ظرف را كج كنند تا غساله اى كه در آن جمع شده بيرون بريزد.

(مسئله 167 ) لباس نجسى را كه با نيل و مانند آن رنگ شده، اگر در آب كُر يا جارى فرو برند و آبْ پيش از آنكه به واسطه رنگ پارچه مضاف شود به تمام آن برسد، اگر آبى كه موقع فشار دادن بيرون مى آيد مضاف نباشد، پاك مى شود.

(مسئله 168 ) اگر لباسى را در كُر يا جارى آب بكشند و بعد مثلاً لجن آب در آن ببينند، چنانچه بدانند كه آب به جاهاى نجس رسيده است، آن لباس پاك است.

(مسئله 169 ) اگر بعد از آب كشيدن لباس و مانند آن، خورده گِل يا مانند آن در آن ديده شود، در صورتى كه بداند خورده گِل با آب شسته شده، پاك است؛ ولى اگر آب نجس به باطن گِل رسيده باشد، ظاهر گِل، پاك و باطن آنها نجس است.

(مسئله 170 ) هر چيز نجس تا عين نجاست را از آن برطرف نكنند، پاك نمى شود؛ ولى اگر بو يا رنگ نجاست در آن مانده باشد، اشكال ندارد. پس اگر خون را از لباس برطرف كنند و لباس را آب بكشند و رنگ خون در آن بماند، پاك است؛ امّا چنانچه به واسطه بو يا رنگ يقين كنند يا احتمال دهند كه ذرّه هاى نجاست در آن چيز مانده، نجس است.

(مسئله 171 ) اگر نجاست بدن را در آب كُر يا جارى برطرف كنند، بدن پاك مى شود و بيرون آمدن و دوباره در آب رفتن لازم نيست.

(مسئله 172 ) غذاى نجسى كه لاى دندانها مانده، اگر آب در دهان بگردانند و به تمام غذاى نجس برسد، پاك مى شود.

(مسئله 173 ) اگر موى سر و صورت زياد باشد و با آب قليل آب بكشند، بايد فشار دهند تا غُساله آن جدا شود.

(مسئله 174 ) اگر جايى از بدن يا لباس را با آب قليل آب بكشند، اطراف آنجا كه به آن متصل است و معمولاً موقع آب كشيدن، آنجا نجس مى شود، چنانچه آبى كه براى پاك شدن محلّ نجس مى ريزند به اطراف آن جارى شود، با پاك شدن جاى نجس، پاك مى شود؛ همچنين است اگر چيز پاكى را پهلوى چيز نجس بگذارند و روى هر دو آب بريزند. پس اگر براى آب كشيدن يك انگشتِ نجس، روى همه انگشتها آب بريزند و آب نجس به همه آنها برسد، بعد از پاك شدن انگشتِ نجس، تمام انگشتها پاك مى شود.

(مسئله 175 ) گوشت و دنبه اى كه نجس شده، مثل چيزهاى ديگر آب كشيده مى شود؛ همچنين است اگر بدن يا لباس، چربى كمى داشته باشد كه از رسيدن آب به آنها جلوگيرى نكند.

(مسئله 176 ) اگر ظرف يا بدن نجس باشد و بعد به طورى چرب شود كه از رسيدن آب به آنها جلوگيرى كند، چنانچه بخواهند ظرف و بدن را آب بكشند، بايد چربى را برطرف كنند تا آب به آنها برسد.

(مسئله 177 ) چيز نجسى كه با آب پاك مى شود اگر عين نجاست در آن نيست، اگر زير شير آبى كه به كُر متصل است يك دفعه بشويند، پاك مى شود؛ همچنين اگر عين نجاست در آن باشد، چنانچه عين نجاست آن، زير شير آب يا به وسيله ديگر برطرف شود، و آبى كه از آن چيز مى ريزد بو يا رنگ يا مزه نجاست به خود نگرفته باشد با آن آب شير، پاك مى گردد؛ امّا اگر آبى كه از آن مى ريزد بو يا رنگ يا مزه نجاست گرفته باشد بايد به قدرى آب شير روى آن بريزند تا در آبى كه از آن جدا مى شود، بو يا رنگ يا مزه نجاست نباشد.

(مسئله 178 ) اگر چيزى را آب بكشد و يقين كند پاك شده و بعد شك كند كه عين نجاست را از آن برطرف كرده يا نه، آن چيز پاك است.

(مسئله 179 ) زمينى كه آب روى آن جارى نمى شود، اگر نجس شود، با آب قليل پاك نمى گردد؛ ولى زمينى كه روى آن شن يا ريگ باشد (چون آبى كه روى آن مى ريزند از آن جدا شده و در شن و ريگ فرو مى رود) با آب قليل پاك مى شود، امّا زير ريگها نجس مى ماند.

(مسئله 180 ) زمين سنگْ فرش و آجرفرش و زمين سختى كه آب در آن فرو نمى رود، اگر نجس شود، با آب قليل، پاك مى گردد، ولى بايد به قدرى آب روى آن بريزند كه جارى شود، و چنانچه آبى كه روى آن ريخته اند، از سوراخى بيرون رود، همه زمين پاك مى شود، و اگر بيرون نرود، بايد آب را از محلى كه جمع مى شود با وسيله اى مانند پارچه يا غير آن بيرون بريزند و بعد از بيرون ريختن آب، آن محل هم پاك مى شود.

(مسئله 181 ) اگر ظاهر سنگِ نمك و مانند آن نجس شود، با آب كمتر از كُر هم پاك مى شود.

(مسئله 182 ) اگر از شكر آب شده نجس، قند بسازند و در آب كُر يا جارى بگذارند، پاك نمى شود.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. «غُساله» آبى است كه معمولاً در وقت شستن و بعد از آن، از چيزى كه شسته مى شود، خود به خود يا به وسيله فشار مى ريزد.