دلالت اين روايت هاى هشت گانه بر رأى مشهور روشن است و جاى ترديد ندارد، چنان كه، احاديث معتبرى نيز در ميان آنها ديده مى شود.[1] از اين رو اگر تنها به اين روايت ها نظر شود رأى مشهور قابل دفاع است، ليكن در مقابل اينها روايت هاى ديگرى با مضامين متفاوت و اسناد معتبر وجود دارد كه استدلال به روايت هاى هشت گانه را مخدوش مى سازد. گذشته از آنكه اصول و قواعد اسلامى و ادله تشريع ديه نيز خلاف آن را اقتضا مى كند. بنابراين، مى توان گفت اين روايت ها با دو مشكل اساسى مواجه است. يكى تعارض با روايت هاى خاص و ديگرى تعارض با اصول و قواعد كلى اسلامى و ادله تشريع ديه. اينك به شرح اين اشكال مى پردازيم:

در مقابل اين روايت هاى هشت گانه چهار طايفه ديگر از احاديث وجود دارد كه داراى مضمونى متفاوت اند، بدين شرح:

1. دسته اى دلالت دارد ديه ذمّى هشتصد درهم است.

2. دسته اى دلالت دارد ديه اهل كتاب چهارهزار درهم است.

3. دسته اى دلالت دارد ديه يهودى، مسيحى و زرتشتى برابر ديه مسلمان است.

4. دسته اى دلالت دارد ديه ذمّى برابر با ديه مسلمان است.

تفصيل اين چهار طايفه از روايات چنين است:

طايفه اول: ديه ذمّى هشتصد درهم

طايفه دوم: ديه اهل كتاب چهارهزار درهم

طايفه سوم: ديه يهودى، مسيحى و زرتشتى برابر با ديه مسلمان

طايفه چهارم: ديه ذمّى برابر با ديه مسلمان

--------------------------------------------------------------------------------

[1] . حديث دوم و ششم صحيحه و حديث چهارم موثقه است و سند ساير روايت ها داراى اشكال است.