فصل سوم: وقوف در مشعرالحرام[1]

(مسئله 337 ) شخص حاج بعد از وقوف در عرفات، در مغرب شب عيد، بايد به طرف مشعرالحرام يا «مزدلفه» كوچ كند، كه محلّ معروفى است و حدود معيّنى دارد كه بيابانى است بين مأزمين[2] و حياض و وادى مُحَسِّر. البته خود اينها خارج از مشعر هستند و وقوف در آنها كافى نيست، امّا در حال اختيار احوط عدم وقوف بر مأزمين است، مگر در صورت ازدحام و كثرت جمعيّت، كه در اين صورت وقوف در حاشيه آن دو كوه مجزى است و مانعى ندارد.

(مسئله 338 ) واجب است هنگام طلوع صبح شخص از طلوع فجر تا طلوع آفتاب در مشعر وقوف نمايد.

(س 339)آيا حج گزار مى تواند بعد از وقوف عرفات به غير مشعر (مانند مكه) برود و سپس به مشعر بر گردد؟

ج ـ ظاهراً رفتن به مشعر در شب عيد از غير راه متعارف همانند رفتن به مكه و از آنجا برگشتن به مشعر با فرض اطمينان به درك وقوف واجب (وقوف بين الطلوعين) مانعى ندارد و سير در طريق متعارف جنبه مقدميّت دارد نه موضوعيّت و وجوب، آرى بعد از رسيدن به مشعر ولو در شب عيد و قبل از طلوعين بنابر احتياط واجب نمى تواند از مشعر خارج شود و به جاى ديگر برود.

(مسئله 340 ) وقوف در مشعرالحرام نيز از اركان حج است كه اگر كسى عمداً آن را به طور كلى ترك كند، حجّ او باطل است، و وقت وجوب آن از طلوع صبح است تا كمى قبل از طلوع آفتاب، ولى آنچه ركن است، وقوف در جزئى از اين وقت است، هر چند يك دقيقه باشد.

(مسئله 341 ) براى كسانى كه معذورند، جايز است مقدارى از شب را در مشعرالحرام توقف كنند و سپس به منى كوچ كنند، «مانند زنها و بچه ها و بيماران و پيرمردان و اشخاص ضعيف و اشخاصى كه براى پرستارى يا راهنمايى آنها، لازم است همراه آنها باشند»، و احتياط مستحب آن است كه پيش از نصف شب حركت نكنند. بنابراين، براى اين اشخاص وقوف بين الطّلوعين لازم نيست، و احتياط مستحب آن است كه اگر توقّف مشكل نباشد، تخلّف نكنند.

(مسئله 342 ) براى وقوف در مشعر سه وقت است:

1. از طلوع صبح تا طلوع آفتاب، كه آن را وقوف اختيارى گويند؛

2. شب عيد براى كسانى كه عذرى دارند، مثل زنان و ضعيفان كه آن را وقوف اضطرارى ليلى (شب) گويند؛

3. از طلوع آفتاب روز عيد تا ظهر روز دهم، كه آن را وقوف اضطرارى نهارى (روز) گويند؛ و اين براى كسانى است كه در اثر عذر هيچ يك از دو وقت اول و دوم را درك نكرده باشند.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. يكى از بقعه ها و مكانهاى با فضيلت، مشعرالحرام يا مزدلفه است و خداوند هم در قرآن از اين سرزمين ياد كرده (لَيْسَ عَلَيْكُمْ جُناحٌ أنْ تَبْتَغُوا فَضْلاً مِنْ رَبِّكُمْ فَاِذا أفَضْتُمْ مِنْ عَرَفات فَاذْكُروا اللّه عِنْدَ الْمَشْعَرِ اْلَحرامِ) بقره، آيه 198، و امام صادق(عليه السلام) فرمود: نزد خداوند هيچ عمل و نسكى بالاتر از مشعرالحرام نيست و در اينجا هر زورگوى سركش ذليل مى شود».

و پيامبر خدا(صلى الله عليه وآله) فرمود: «لو يعلم اهل الجمع بمن حلَوا أو بمن نزلوا لاستبشروا بالفضل من ربهّم بعد المغفرة»؛ اگر اهل مشعر بدانند كه در آستانه چه كسى فرود آمده و بر چه كسى وارد شده اند، پس از مغفرت، يكديگر را به فضل پروردگارشان مژده مى دهند و دعا و طلب مغفرت در اين محل سفارش شده و رسول خدا(صلى الله عليه وآله) فرموده است هر كس اين شب را زنده دارى كند بهشت بر او واجب است و آداب وقوف در مشعرالحرام را در باب مستحبّاب آورده ايم.

[2]. تنگه اى است بين عرفات و مشعرالحرام.