(مسئله 258 )اگر كسى مشغول سعى بين صفا و مروه شد و يادش آمد كه طواف را به جا نياورده يا طوافش باطل بوده است، بايد سعى را رها كند و طواف و نماز را به جا آورد و پس از آن، سعى را از سر بگيرد.

(مسئله 259 )اگر شخص در حال سعى يادش آمد كه طواف را ناقص به جا آورده، بايد برگردد و طواف را از همان جا كه ناقص به جا آورده تكميل كند و يا از سر بگيرد و سپس برگردد و تَتمّه سعى را به جا آورد و طواف و سعيش صحيح است؛ ليكن احتياط آن است كه اگر كمتر از نصف دور چهارم به جا آورده، طواف را تمام كند و اعاده نمايد؛ همچنين اگر سعى را كمتر از نصف دور چهارم انجام داده، تمام كند و اعاده كند و در هر صورت از سرگرفتن راحت تر است.

(مسئله 260 )اگر كسى بيمار يا طفلى را به دوش گرفت تا طوافش دهد مى تواند براى خودش نيز قصد طواف كند، و طواف هر دو صحيح است.

(مسئله 261 )براى شخص جايز است در بين طواف براى رفع خستگى و استراحت بنشيند و بعد از همان جا طوافش را ادامه دهد و اتمام كند، ولى نبايد آنقدر طول دهد كه موالات عرفيّه به هم بخورد؛ و اگر مقدار زيادى نشست، احتياط آن است كه اتمام كند و اعاده نمايد، ولى اگر بعد از نصف دور چهارم باشد، مى تواند به اتمام همان طواف اكتفا كند گرچه از سر گرفتن به هر صورت راحت تر است.

(س 262)خوردن و آشاميدن در حال طواف جايز است يا نه؟

ج ـ مانعى ندارد.

(س 263 )شخصى در عمره تمتّع، بعد از تقصير فهميده كه طواف و سعيش باطل بوده و مجدداً طواف و سعى را با لباس دوخته انجام داده، آيا مجزى است يا نه؟ و در فرض مذكور آيا بايد تقصير را هم تكرار كند يا نه؟

ج ـ طواف و سعى او با لباس دوخته صحيح است و اعاده تقصير لازم نيست، اگر چه احوط است.

(مسئله 264 )اگر مقدارى از موهاى سرِ زن يا جاهاى ديگر بدن او عمداً ظاهر باشد، و با علم به اينكه پوشاندنش در طوافْ واجب است، به همان كيفيت طواف كند، طواف او صحيح نيست. آرى، اگر از راه جهل به موضوع يا مسئله باشد، موجب بطلان نبوده و طوافش صحيح است.

(س 265 ) در طبقات فوقانى مسجدالحرام طواف كردن چه صورتى دارد؟

ج ـ ظاهراً طواف در طبقه فوقانى مسجدالحرام كه طواف فضا و هواى متعلق به بيت باشد، همانند طواف در طبقه پايينى و صحن مسجدالحرام مجزى و صحيح مى باشد. چون اسامى و نامهايى همانند مسجد و بيت و مدرسه و رباط، اسامى و اعلامى براى مجموعه از ساختمان و فضا و هواى متعلق به آنها است و محكوم به احكام آنها مى باشند. بناءً على هذا، فضاى محاذى با بيت الله الحرام و البيت العتيق همانند ديوارها و جدارها و اركان آن، جزء بيت الله است و همان طور كه طواف به دور آنها طواف بيت الله است، پس طواف فضاى متعلق به بيت الله در بالا هم طواف بيت اللّه و مجزى است، و ادعاى اينكه بيت اللّه و يا غير آن از اسامى و اعلام همانندش مثل مسجد و مدرسه نام ساختمان و بنا است، نه اعم از آن و فضاى محاذى متعلق به آنها، ظاهراً ناتمام مى باشد كه سيّدنا الاستاذ الامام الخمينى «سلام الله عليه» مفصلاً از آن در اصول[1] بحث نموده و همان معناى اعم و قدر جامع را پذيرا شده كه مطابق با تحقيق مى باشد و بنا بر اين مبنا است كه تمام احكام مسجدالحرام و مسجدالنبى بر آن دو مسجد فعلى با همه توسعه آنها جارى مى باشد، و ناگفته نماند كه اين نظريه يعنى وضع اسامى بر قدر جامع و اعم كه در اول پاسخ به آن اشاره شده به نظر فقيه بزرگوار كاشف الغطاء(قدس سره) تأييد مى شود كه آن فقيه كم نظير اگر نگوييم بى نظير در كشف الغطاء خود در بحث مواقيت فرموده: «الاول: فى ان المواقيت بأسرها عبارة عما يتساوى الاسماء من تخوم الارض الى عنان السماء فلو احرم من بئر او سطح فيها- راكباً او ماشياً او مضطجعاً و فى جميع الاحوال - فلا باس به»،[2] و به نظر مى رسد كه اگر آن فقيه بزرگوار راجع به طواف هم بحث نموده و متعرض آن شده بود، قطعاً طواف در طبقات فوقانى را نيز مجزى مى دانست.

(مسئله 266 )كسى كه براى خود از اول تكليف، سال خمسى قرار نداده، اگر به حج مشرّف شود و با همان پول، لباس احرام و قربانى تهيّه كند، در صورتى كه پول او از درآمد كسب و حقوق باشد، ولى معلوم نباشد كه ربح بين سال است، بدون تخميس، حكم غصب را دارد و طواف و قربانى او صحيح نيست.

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. تهذيب الاصول، ج 1، ص 56، (بحث صحيح و اعم، بحث امر رابع).

[2]. كشف الغطا، مواقيت الاحرام، المقام الثانى فى احكامها، ص 549.