|
اول: الف ـ استطاعت مالى
(مسئله 8 ) استطاعت مالى، يعنى داشتن توشه راه و وسيله رفت و برگشت و توان اداره عائله خود در زمان مسافرت و بعد از مراجعت به وطن؛ و اگر فرد عين آنها را ندارد، كافى است پول يا سرمايه يا مِلكى داشته باشد كه بتواند به وسيله آن مخارج خود و حج را تهيّه كند و شرط است كه در استطاعت مالى، علاوه بر هزينه رفتن و انجام حج، هزينه برگشتن را نيز داشته باشد. (مسئله 9 ) شرط است در وجوب حج، علاوه بر داشتن هزينه رفتن و برگشتن و مصارف حج، هزينه ضروريات زندگى و آنچه را در معيشت به آن نياز دارد، داشته باشد؛ «از قبيل خانه مسكونى و اثاث خانه و وسيله سوارى و غير آنها»، در حدى كه مناسب با شأن او باشد، و چنانچه عين آنها را ندارد، پول يا چيزى كه بتواند آنها را تهيه كند، داشته باشد. همچنين هزينه سوغاتها و مخارج پذيرايى را، كه تركش باعث شرمندگى او مى شود، نيز داشته باشد. (مسئله 10 )كسى كه از جهت مالى مستطيع است ولى از لحاظ صحّت بدن يا باز بودن راه در آن سال استطاعت ندارد، مى تواند در مال تصرّف كند و خود را از استطاعت مالى هم خارج كند، اگر چه در سالهاى بعد از آن جهات استطاعت پيدا مى كند. ولى اگر از آن جهات استطاعت دارد نمى تواند خود را از استطاعت مالى خارج كند و اموال را صرف كار ديگرى كند، و اگر خود را از استطاعت خارج كرد، وجوب حج بر او مستقرّ مى شود و بايد به هر نحو ممكن به حج برود، چون مستطيع بوده است. (مسئله 11 )كسى كه استطاعت حج را دارد، بايد خرجهاى مقدماتى را از قبيل تهيّه گذرنامه، ويزا، وديعه و آنچه مربوط به حج است بدهد، و اين خرجها موجب ساقط شدن حج نمى شود، ولى اگر استطاعت اين گونه مخارج را نداشته باشد، مستطيع نيست. (مسئله 12 ) زنى كه مَهريّه اش به مقدار هزينه حج است و آن را از شوهر خود طلبكار است، اگر شوهرش توان پرداخت آن را ندارد زن حقّ مطالبه ندارد و مستطيع نيست، و اگر تمكّن دارد و مطالبه آن براى زن هيچ گونه زحمت و دردسرى ندارد و مرد هم به راحتى آن را مى پردازد، زن مستطيع است و لازم است مهريه خود را مطالبه كند و به حج برود؛ وگرنه مستطيع نمى باشد. (مسئله 13 ) در سفر حجِ واجب، براى زن اجازه شوهر شرط نيست و زن بايد حجِ واجب خود را به جا آورد. آرى، اگر رفتنش به حج، باعث حرج و مشقّت در زندگى مى شود، حج براى او واجب نمى باشد. (مسئله 14 ) اگر كسى در وقت ازدواج به همسر خود وعده يك سفر حج بدهد، پس، اگر به عنوان مهريه باشد، بايد به آن عمل كند و اگر فقط وعده باشد، اداى آن لازم نيست، گرچه مطلوب و مطابق با احتياط است.
|