(س 444) آيا ديه جراحت حاصله بر روى بند انگشتان دست يا پا از قبيل حارصه و داميه و... را بايد به نسبت ديه دست يا پا كه نصف ديه كامل است محاسبه كرد؟ يا به نسبت ديه انگشت كه يك دهم ديه كامل است و يا به نسبت ديه بند انگشت كه حَسَب مورد ثلث يا نصف ديه انگشت است؟

ج ـ به نسبت بند انگشت بايد محاسبه شود چون در حارصه و غير آن بايد ديه محلِ آن حساب شود، و حارصه چون در بند انگشت است، ديه همان بايد معيار در محاسبه قرار گيرد، و نمى شود ديه زخم موردى از قطع خود آن مورد اضافه گردد، و حارصه، مانند مرتبه نازله اى از قطع است. 15/10/77

(س 445) احتراماً با عنايت به اينكه قانون مجازات اسلامى نظام مقدس جمهورى اسلامى ايران، حتى الامكان مقتبس از قول مشهور فقهاى عظام مى باشد و گاهاً فتاواى مشهور به هنگام ترجمه به زبان فارسى و انعكاس آن در مجموعه هاى قوانين با ابهاماتى مواجه مى شوند، به حدى كه حتى با مراجعه به منابع مربوطه ايشان به زبان عربى اين ابهامات مرتفع نمى گردد، لذا نياز به استفتا جهت روشن شدن قضيه پيدا مى كند. از جمله ماده 481 از قانون مجازات اسلامى كه مقرّر مى دارد: ( هرگاه يكى از جراحتهاى مذكور در بندهاى 1 تا 5 ماده 480 « حارصه، داميه، متلاحمه، سمحاق و موضحه » در غير سر و صورت واقع شود، در صورتى كه آن عضو داراى ديه معيّن باشد، نسبت ديه آن را با ديه كامل سنجيد، آن گاه به مقدار همان نسبت ديه جراحتهاى فوق را كه در غير سر و صورت واقع مى شود تعيين مى گردد، و در صورتى كه آن عضو داراى ديه معيّن نباشد، دادن اَرشْ لازم است ) و با توجه به ماده هاى 424 از قانون مذكور كه مقرّر مى دارد: ( ديه ده انگشت دو دست و همچنين ديه ده انگشت دو پا، ديه كامل خواهد بود ديه هر انگشت عشر ديه كامل است ) و 425 ( ديه هر انگشت بر عدد بندهاى آن انگشت تقسيم مى شود، و بريدن هر بندى از انگشتهاى غير شست، ثلث ديه انگشت سالم و در شست نصف ديه شست سالم است ). سؤال اينكه اگر يكى از جراحات پنجگانه مذكور « حارصه، داميه و... » در انگشتى ايجاد شود، آيا ديه جراحت مذكور نسبت به ديه بند انگشت محاسبه مى شود يا نسبت به ديه خود انگشت؟

ج ـ بايد نسبت سنجى به حساب ديه بندها انجام گيرد، يعنى اگر زخم به بند انگشتهاى غير شست رسيد كه ديه اش ثلث ديه انگشت است، به نسبت ثلث محاسبه مى شود و اگر زخم به بند انگشت شست رسيد، به نسبت ديه شست كه نصف ديه انگشت است محاسبه مى شود، و چگونه مورد نسبت زخم به بند يك انگشت را ديه كل انگشت قرار دهيم و يا زخم به غير انگشت شست را به نسبت ديه شست قرار دهيم، و به نظر مى رسد كه اين گونه قرار دادنها برخلاف قاعده بودنش ظاهر باشد. 19/7/77