(س 333) آيا تمام اصول شش گانه ديه قتل نفس، اصالت دارند يا بعضى از آنها اصالت دارند و بقيّه با ملاحظه ارزش ديه اصل و به تناسب زمان، مكان و شرايط اقتصادى جامعه مطرح شده اند؟

ج ـ به نظر مى رسد كه اعيان ستّه كه در اخبار و روايات ديه آمده، موضوعيّت نداشته باشد به اين معنى كه جانى اگر بخواهد قيمت بپردازد، طرف ملزم به قبول است، ليكن موضوعيّت در مقدار دارد.

(س 334) اگر پرداخت ( تحويل ) يكى از انواع شش گانه ديات، براى جانى ممكن باشد، آيا مى توان دريافت كننده يا پرداخت كننده را مجبور به اخذ يا اداى قيمت نمود؟

ج ـ چون معيار در ديه قيمت اعيان ستّه است نه خود آنها كه موضوعيت ندارند، پس آنچه كه قابل الزام است چه نسبت به جانى و چه نسبت به ولىّ دم، قيمت است و اختيارى در اعيان ستّه براى جانى و لزوم قبول براى ولىّ دم نسبت به آنها وجود ندارد.

(س 335) با توجه به اينكه در عصر حاضر، اصول شش گانه ديات از نظر قيمت، تفاوت فاحشى با هم دارند، آيا جانى در انتخاب هر كدام از آنها مخيّر است؟ در صورت تخيير، آيا راهى براى جلوگيرى از تضييع حقّ مجنّى عليه وجود دارد؟

ج ـ آنچه كه به عنوان ديه جانى بايد بپردازد، قيمت يكى از آنهاست و اعيات ستّه موضوعيّت ندارد و قيمتى هم كه حسب قواعد بر جانى لازم است، قيمت اقلّ از آنها مى باشد و تضييع حقّ مجنّى عليه مفهوم نيست و تفصيل آن در حاشيه تحرير ذيل مسئله دو «القول فى مقادير الديّات» آمده است.