(س 331) اگر مسلمان از روى خطا يا شبه عمد، غير اهل كتاب را مجروح كند، آيا بايد ديه بپردازد؟

ج ـ غير مسلمانانى كه به آنها امنيت داده شده و حكومتهاى اسلامى با عمل و يا با قراردادهاى بين المللى براى آنها احترام قائل هستند، كه معمولاً امروزه همه كفّار چنين هستند و امنيت دارند، جانشان و بدنشان همانند مالشان به حكم ميثاق، محترم است و ديه آنها على الاظهر همان ديه مسلمان است و ظاهر قرآن[1] به ضميمه اطلاقات اخبار ديه و مدلول دو روايت صحيحه ابان[2] و زراره[3] به آن دلالت دارد؛ و اما روايت معتبره[4] كه ديه يهودى و نصرانى و بلكه مجوس را هشتصد درهم قرار داده و همان نيز معروف در فتاوا مى باشد، ظاهراً مربوط به خود عناوين است نه مربوط به حيث ميثاق، و لذا بين آن روايات و دو صحيحه و ظاهر كتاب تعارض و تنافى وجود ندارد، بلكه از صحيحه زراره استفاده مى شود كه يهوديها و نصرانيهاى مورد سؤال از امام صادق (عليه السلام)در آن زمان اهل ذمّه و ميثاق نبودند و لذا وقتى كه امام صادق (عليه السلام) فرمود: كسى كه رسول الله (صلى الله عليه وآله) به او ذمّه اعطا فرموده، ديه اش ديه كامل است، زراره عرض كرد پس اينان چه هستند. حضرت فرمودند: چه كسى ذمّه را به آنان اعطا فرموده، بعلاوه كه در خود آن روايات ديه يهودى و نصرانى و مجوسى چهار هزار درهم و يا تنها ديه يهودى و نصرانى به همان مقدار و ديه مجوسى هشتصد درهم روايت و نقل شده و با هم تعارض دارند. 2/2/77

(س 332) يك نفر از پيروان فرقه ضالّه بهائيت، در جريان تصادف رانندگى فوت كرده است. آيا به اولياى دم وى، ديه تعلق مى گيرد يا خير؟ در صورت تعلق گرفتن ديه، لطفاً مقدار آن را معين فرماييد؟

ج ـ ديه مقتول مسلمان يا غير مسلمان به وارثش مى رسد و ديه كفّارى كه حكومت اسلامى به آنها امنيت داده، مثل ديه مسلمان است. 30/1/78

--------------------------------------------------------------------------------

[1]. نساء، آيه 92.

[2]. وسائل الشيعة، ج 29، كتاب الديات، أبواب ديات النفس، باب 13، حديث 1، ص 217.

[3]. همان، حديث 11، ص 220.

[4]. همان، حديث 2، ص 217.