(س 287) آيا شخصى كه مجنى عليه مى شود ( كسى كه در آينده جنايتى بر او واقع مى شود ) مى تواند جانى را از قصاص نفس عفو نمايد؟ در فرض قصاص عضو و در فرض ديه چطور؟

ج ـ چون عفو از قصاص قبل از جنايت، ترغيب به قتل نفس است، حرام است و لازمه عقلايى حرمت، بطلان و عدم ترتّب اثر است؛ يعنى عفوش بى فايده و وجود و عدم آن از جهت حكم وضعى، همانند است. 18/2/73

(س 288) در مورد قتل عمد، اساساً مجنّى عليه بعد از اينكه جراحت برداشت، آيا حق دارد جانى را از قصاص نفس عفو نمايد؟ و على الاصول صاحب حقّ قصاص در قتل عمد چه كسى مى باشد: مجنى عليه يا اولياى دم؟ و آيا ايجاد حق قصاص قبل از فوت شخص امكان پذير است كه مجنى عليه حق اسقاط آن را داشته باشد؟

ج ـ آرى، مى تواند و غير واحدى از فقها هم فتوا داده اند و مقتضاى اطلاق و عموم ادلّه عفو و سلطه انسان به حقوق خود هم هست و فرقى بين نفس و عضو نيست، ليكن نسبت به عفو از ديه، چون ديه بعد از فوت ثابت مى گردد و عفو مقتول نسبت به مازاد از ثلث ديه، عدم نفوذش خالى از وجه، بلكه خالى از قوّت نيست، و در اين حكم، فرقى بين جنايت عمدى و غير عمدى نيست و مسئله اخذ برائت متطبِّبْ كه در نصّ آمده با ديه بعد از جنايت تفاوت دارد و نمى توان آن را با اين مسئله قياس نمود. 14/10/78