(س 47) اگر انسان در باره موضوعى كه از آن اطلاع كافى ندارد، نظر يا شهادت بدهد، گناه كرده يا خير؟

ج ـ شهادت دادن و نظر دادن، در صورت عدم علم و آگاهى، گناه است. 23/10/75

(س 48) هر گاه كسى برخلاف واقع شهادت دهد و از اين راه ضرر مادى بر مشهود عليه وارد گردد شاهد دروغ ضامن است يا خير؟

ج ـ ضامن است چون او سبب ضرر مى باشد و سبب اقوى از مباشر است. 4/4/83

(س 49) اگر شخصى مورد تجاوز و ضرب و جرح ديگرى قرار گيرد و بدين خاطر خسارات و صدماتِ مختلفِ بدنى، مادى يا معنوى متحمل شود و هيچ شاهدى جريان جنايت را مشاهده نكرده باشد و مظلوم، متعدى را شناسايى كند. با توجه به اين اصل كلى كه شاهد بايد يقين و علم به قضيه مورد شهادت داشته باشد. به منظور مجازاتِ متجاوز و جانى و جلوگيرى از تجاوزات و جنايتِ بعدى اش و به منظور احقاق حق، براى اثبات جرمهاى متعدى، آيا مجنىّ عليه مى تواند شاهدانى را معرفى كند كه واقعه تعدّى را نديده اند، اما كاملاً به اظهارات وى اعتماد و ايمان دارند و حاضرند در اين باره شهادت دهند؟ اگر هيچ راهى براى مجازات متعدى و جلوگيرى از تجاوزات بعدى اش و احقاق حق و اثبات جرمهاى متجاوز نباشد، آيا حصول علم و يقينِ شاهدان فقط از طريق اظهارات مجنىّ عليه و قرائن موجود بدون اينكه صحنه جنايت را ديده باشند، حجّت است؟

ج ـ همان طور كه مرقوم شده در شهادت، مطلقاً اطمينان و علم لازم است، ليكن در حصول علم براى شاهد از هر راهى كه حاصل شود در جواز شهادت كفايت مى كند، هر چند از گفته خود شخص مظلوم و صاحب حق باشد، اما حصول اطمينان از گفته خودش بسيار مشكل است. چون معمولاً افراد، متّهم به علاقه به خود مى باشند و احتمال سهو و خطا و غلط در حرفهايشان زياد است ، به هر حال شاهد بايد مطمئن به صحّت شهادتش باشد و مسئله از بين رفتن حق و امثال آن، مجوّز شهادت بدون علم نمى باشد. 28/8/80