(س 1275) مطلّقه رجعيه پس از انقضاى مدّت عدّه با شخص ديگرى ازدواج نموده است، سپس مطلّع شده كه شوهر اول او در اثناى عدّه مزبور فوت نموده است. ازدواج دوم او چه صورتى دارد؟ آيا زن وظيفه دارد عدّه وفات نگه دارد؟ و در صورت لزوم، آيا نكاح بعد از عدّه مزبور، موجب حرمت ابديّه است؟ و در غير اين صورت، آيا دوام زوجيت آنها مستلزم عقد جديد است يا موضوع شبيه اعتداء در وطى به شبهه است؟

ج ـ چون نظر اين جانب اخيراً بر آن است كه عدّه وفات هم مثل عدّه طلاق از زمان فوت است نه از زمان بلوغ خَبَر، بنابراين اگر ازدواج بعد از گذشتن مدّت عدّه وفات (يعنى چهار ماه و ده روز) از زمان وفات بوده، پس عقد در خارج از عدّه وفات واقع شده و صحيح است، و اما اگر قبل از گذشتن مدّت بوده كه در حقيقت عقد نكاح در عدّه وفات بوده، باز هر چند عقد باطل است، اما موجب حرمت ابديّه به خاطر جهل به عدّه ـ هر چند دخول هم محقّق شده باشد ـ نمى باشد، و فرزندان هم به حكم شبهه محكوم به حكم ولد حلال مى باشند، و تنها مجدداً بايد عقد نكاح بين آن زن و مرد محقق شود و صيغه نكاح جارى گردد. آرى، كما اينكه بر مبناى كسانى كه عدّه وفات را از زمان بلوغ خبر مى دانند نيز حرمت ابديّه محقّق نشده، چون ازدواج بعد از عدّه طلاق و قبل از عدّه وفات بوده است. 30/10/82

(س 1276) آيا زنى كه در عده باين يا وفات است، مى تواند به مسافرت برود؟

ج ـ اشكال ندارد. 18/4/76