(س 1080) مستدعى است بفرماييد كه مطابق عرف امروز، ميزان نفقه يك زن، در حدّ متوسط چقدر است؟ 7/4/77

(س 1081) فردى كه توان اداره امور خود و خانواده اش را به نحو شايسته از نظر اقتصادى ندارد، آيا جايز است براى بزرگداشت ائمه معصومين(عليهم السلام) و والدينش پول قرض نمايد و مراسم برگزار نمايد و از اين طريق زن و فرزندانش را در تنگناى اقتصادى قرار دهد؟ آيا خدا و رسول خدا و ائمه معصومين(عليهم السلام) از اين كار خشنود خواهند بود؟ آيا اين فرد در فرداى قيامت مأجور خواهد بود؟

ج ـ اگر نفقه واجب را مى دهد، مانعى ندارد والاّ نفقه واجب است، ليكن مراسم براى اهل بيت(عليهم السلام) مستحب است و روشن است كه نمى توان براى عمل مستحب هر چند با اهميّت، ترك واجب نمود. 25/2/77

(س 1082) مردى به اتّهام مظنونيت و يا محكوميت، مدّتى زندانى شده است. آيا همسر دايمى او پس از ترخيص شوهر از زندان و يا در حين زندانى بودن وى، حقّ مطالبه نفقه را دارد؟

ج ـ آرى، نفقه زن بر شوهر واجب است و در حكم دين است و به ذمّه شوهر است؛ و زن مى تواند بعد از زندان يا در حين زندان، مطالبه نمايد و يا به محكمه صالحه مراجعه نمايد و حاكم، از اموال شوهر، نفقه او را پرداخت نمايد، مگر آنكه زن در ايّام زندانى بودن شوهر، ناشزه باشد كه در اين صورت، به خاطر نشوز، نفقه اش ساقط است. 20/6/79

(س 1083) در دادن نفقه و بخشش، اولويت با پدر و مادر انسان است يا همسر و فرزندانش؟

ج ـ نفقه همسر بر بقيّه اقارب، مقدّم است، به خاطر اينكه نفقه همسر، دَين است و نسبت به والدين و فرزندان يك تكليف است و والدين و فرزندان، در يك رتبه هستند. 8/6/79

(س 1084) آيا نپرداختن نفقه همسر و افراد واجب النفقه محجور توسط ولىّ او (با توجّه به تمكّن مالى محجور) مفسده نيست؟ و در صورت عدم پرداخت، آيا قابل مطالبه است؟

ج ـ بر ولىّ محجور است كه نفقه واجب النفقات را با وجود تمكّن مالى محجور بپردازد؛ و در صورت عدم پرداخت نفقه همسرش، حقّ مطالبه زن نسبت به گذشته ثابت است و نفقه زن به منزله دَين است؛ و امّا نفقه مابقى افراد واجب النفقه او قابل مطالبه نسبت به گذشته نيست؛ چون بيش از يك تكليف نيست، و ناگفته نماند غير از همسر او هم مى توانند به محكمه مراجعه كنند و او را ملزم به اداى نفقه حال يا روزانه نمايند. 26/7/78

(س 1085) آيا جايز است كه زن از پولى كه شوهرش براى مخارج خانه مى دهد، در منزل، مجلس روضه يا ختم انعام و يا مانند اين گونه مجالس برپا كند؟

ج ـ اگر پولى را كه شوهر داده، معيّناً به عنوان نفقه واجب زن بوده كه ملك او شده، مصرف آن در موارد مفروض در سؤال، مانعى ندارد؛ ولى اگر براى خرجى خانه داده، مصرفش منوط به اذن و اجازه شوهر است و معمولاً هم، چنين است و فرض قبل، يك فرض علمى فقهى بيشتر نيست و امروزه تقريباً وجود ندارد. 15/9/79

(س 1086) 1. آيا نفقه به محض ايجاد علقه زوجيت واجب مى شود يا شرايط ديگرى دارد؟ و آيا وسايل تنظيف و آرايش، مخارج مداوا، ولو در بيمارى صعب العلاج، هزينه زايمان، هزينه تجهيز و... را نيز جزء نفقه مى دانيد؟

2. ضابطه اصلى در اجزاء نفقه به نظر حضرت عالى چيست؟ آيا نفقه، ملاك خاصّى دارد يا يك مسئله عرفى است؟

3. ميزان نفقه با توجه به وضعيت زن تعيين مى شود يا رعايت حال شوهر معيار و ملاك است؟ و آيا زن، مالك نفقه مى شود يا فقط حقّ انتفاع دارد؟

ج 1 ـ نفقه با زوجيت در صورت تمكين كردن زن به دخول، واجب است.

ج 2 ـ ضابطه در نفقه، تلاش زوج براى برآورده كردن حاجات زن ـ اعمّ از لباس و پوشاك و محلّ زندگى و وسايل آرايش و... ـ با رعايت شأن زن و توانايى زوج مى باشد، كه ملاك تشخيص آن با عرف است كه خرج بيمارى زن و تجهيز زن را نيز شامل مى شود.

ج 3 ـ از جواب «دو» معلوم شد و اما در باره اصل نفقه، زن مالك نفقه مى شود. 18/10/80

(س 1087) در صورتى كه زوج براى مدت طولانى غايب شود و يا اينكه به درجه اى از سفاهت برسد كه تصرّف او در اموال و دارايى خود، غير عقلايى باشد يا اينكه مجنون شود، تكليف نفقه زوجه چه مى شود و مسئول پرداخت آن كيست؟

ج ـ در صورت غيبت زوج، اگر زن تمكين مى كرده، نفقه واجب است و در صورت تمكن مالى داشتن با فرض سفاهت و يا جنون، ولىّ او از طرف او بايد نفقه واجب را بپردازد. 15/10/80

(س 1088) در جايى كه مرد از فراهم كردن نفقه زن ناتوان باشد، نفقه او بر عهده كيست؟

ج ـ با عُسر زوج، نفقه بر عهده شخص ديگرى نمى آيد، ليكن بر او واجب است كه به قدر نفقه واجب النفقه كار و تلاش نمايد، و حتّى حاكم هم مى تواند او را الزام به كار و كسب نمايد، بلكه بعد از بى فايده بودن الزام، اجبار هم جايز است. 14/8/75