(س 869) چنانچه ورّاث بعضاً طالب سهم الإرث خود باشند و فرزند ذكور كه اسناد مالكيت اموال پدر را در دست دارد، از دخالت آنان ممانعت به عمل آورد، در اين صورت استفاده از منافع مورد دعوى براى پسر خانواده و ديگر افراد متشرّع و مطّلع از موضوع، از جمله اداى فرايض دينى، صحيح است يا خير؟

ج ـ تصرّف در اموال ديگران بدون رضايت و يا شكّ در رضايت آنها غير جايز و حرام است. 17/9/81

(س 870) در صورت پرداخت دَين متوفّا، ملكى قابل انتقال و تفكيك در حقّ ورثه است، آيا يكى از ورّاث كه در ملك تصرّف نموده، مجاز است با عدم پرداخت سهمِ دين خود، ورّاث ديگر را از دستيابى به حقّ الارث محروم نمايد؟

ج ـ جايز نيست. 29/3/75

(س 871) در صورتى كه ورثه، قبل از پرداخت سهم الإرث زوجه، اقدام به فروش ماترك نمايند و زوجه آن معامله را اجازه ندهد، آيا معامله صحيح است يا خير؟

ج ـ اگر از منقولات باشد، اجازه زن در فروش آنها لازم است و در غير منقول، زن مالك اصل مال نيست و سهم الإرث او از قيمت مال است، پس اگر ساير ورثه اقدام به فروش اصل ماترك غير منقول نمايند، معامله صحيح است و بعد از فروش بايد سهم الارث او را بپردازند. 13/2/71

(س 872) آيا وكيل ورّاث كه در محل كسب، بين ورثه به كار اشتغال داشته و خود نيز ارث مى برد، پس از عزل، على رغم مخالفت سايرين، مى تواند به كارش ادامه بدهد و از درآمدش امرار معاش نمايد؟

ج ـ در صورت بلوغ عزل، بدون اجازه ساير ورثه، تصرّف جايز نيست. 29/3/75

(س 873) سه برادر و يك خواهر ابوينى، ماترك پدر را بدون اطّلاع و رضايت خواهرشان بين خود تقسيم كرده اند. اين تقسيم از نظر شرعى و قانونى چه حكمى دارد؟

ج ـ خواهر ابوينى شريك ارث است و سهم الإرث خود را مى برد؛ و تقسيم ارث از سوى ورثه، بدون پرداخت به خواهر و يا غير آن، صحيح نيست و سبب تضييع حقّ است. 26/7/75

(س 874) پدرم فوت كرده است. ورثه قانونى او يك پسر و سه دختر هستند. برادرم بدون اجازه ما، اراضى ديم، آبى، باغ و احشامى كه متعلّق به پدرم بود را فروخته است و در مقابل درخواست سهم الإرث ما مى گويد شما هيچ گونه حقّى نداريد. آيا زمين هاى باقى مانده كه هنوز كشت نشده را مى توانيم كشت كنيم؟

ج ـ تصرّف بعضى از ورّاث در ارثى كه حقّ همه ورثه است، حرام و معامله با آن اموال هم باطل و فضولى است؛ و نسبت به زمين هاى باقى مانده به عنوان تقاص مى توانند تصرّف نمايند، ليكن بايد شرايط و خصوصيات تقاص رعايت گردد. 17/6/83

(س 875) شخصى فوت نموده و ورّاث، اثاثيه منزل را به مادرشان داده اند كه تمام ورثه از آن استفاده كنند، و پس از فوت، بين آنان كمافرض الله تقسيم شود، ليكن ايشان اثاثيه را در زمان حيات خود به يكى از وراّث داده است. آيا وى مى تواند با چنين شرطى از سوى ورّاث، اثاثيه را به ديگرى انتقال دهد؟ آيا فردى كه اثاثيه را تصرّف نموده، مالك مى شود؟

ج ـ از ظاهر سؤال استفاده مى شود كه اثاثيه به عنوان عاريه نزد مادر قرار داده شده، لذا حقّ انتقال به ديگرى را ندارد، چون انتقال مال غير است و كسى كه به او داده شده، مالك نمى شود. 6/6/76

(س 876) خانه اى از مرحوم پدرم به ارث رسيده كه هنوز تقسيم نشده است. دو تن از برادرانم از زمان حيات پدر در اين خانه سكونت داشتند و پس از فوت پدرم، هم چنان در اين خانه زندگى مى كنند. با توجه به مخالفت بعضى از ورثه نسبت به زندگى آنان در اين خانه، لطفاً حكم نماز خواندن وساير تصرّفات را بيان فرماييد؟

ج ـ كسى كه در ملكى با ديگرى شريك است اگر سهم او جدا نشده باشد، بدون اجازه شريكش نمى تواند در آن ملك تصرّف كند و نماز بخواند. 5/5/78

(س 877) شخصى فوت نموده است. ورثه او عبارت اند از همسر و يك فرزند پسر. آيا همسر متوفّا مى تواند دو ظرف نقره كه جزء ماترك بوده بفروشد و براى مخارج حج تمتع هزينه نمايد؟

ج ـ اين ظروف هم مانند اموال ديگر ميّت است كه بعد از اداى ديون، مال ورثه مى باشد نه شخص معيّن. 4/9/77