(س 802) پدرم در سال 76 فوت نمود. آيا در تقسيم ارث، عموى بنده نيز ارث مى برد؟

ج ـ در فرض سؤال با بودن ورثه طبقه اول، ارث به طبقه دوم و سوم نمى رسد، بنابراين با بودن فرزند كه از طبقه اول است، برادرِ پدر كه از طبقه دوم است ارث نمى برد. 15/6/78

(س 803) دو برادر يك قطعه زمين را به مساحت هشت سير معيار محلى به نسبت مساوى خريدارى مى كنند. حكم ميزان ارث به فرزندان دو برادر در هر يك از صور سه گانه ذيل را بيان فرماييد:

1. ابتدا يكى از دو برادر فوت كند و بازماندگان شامل فرزندان متوفّا، پدر و مادرش، برادرى كه با وى شريك بوده، هستند.

2. هرگاه بعد از مدتى ابتدا مادر و سپس پدر متوفّا نيز فوت كند و بازماندگان شامل فرزندان آنها (يعنى چهار خواهر و يك برادر) و فرزندان برادر اول كه فوت نموده ـ چنانچه از ماترك پدر بزرگ خود سهم داشته باشند ـ هستند.

3. هرگاه برادر دوم نيز فوت كند و بازماندگان، شامل فرزندان برادر اول (متوفّا اول) و فرزندان برادر دوم (متوفّا دوم) و چهار خواهر از همين دو برادر ]كه بنا بر فرض دوم [از پدر و مادر خود ارث برده اند، باشند، سهم الارث فرزندان برادر اول و فرزندان برادر دوم را چگونه بايد حساب نمود.

ج 1 ـ بازماندگان متوفّا كه پدر و مادر و فرزندان مى باشند، پدر و مادر هر كدام، يك ششم از كل ماتَرَك ارث مى برند و مابقى بين فرزندان تقسيم مى شود و هر پسر دو برابر دختر ارث مى برد و برادر ميّت ارث نمى برد.

ج 2 ـ يك چهارم از كلّ اموال مادر ـ كه از جمله آنها سهم الارثش از پسر متوفّايش مى باشد ـ به شوهر داده مى شود و بقيّه بين فرزندان متوفّا به ميزان هر پسر دو برابر دختر تقسيم مى شود و بعد از فوت پدر، كل اموال پدر به فرزندان متوفّا به ميزان هر پسر دو برابر دختر تقسيم مى شود؛ اما فرزندان برادر اول كه پدرشان قبل از فوت پدر و مادر از دنيا رفته است، از پدر بزرگ و مادر بزرگ ارث نمى برند، چون نوه با بودن فرزند، وارث نيست.

ج 3 ـ با فرض اينكه متوفّا فرزند دارد، خواهران او و فرزندان برادر او از ماتَرَك او ارث نمى برند و كلّ ماتَرَك ميّت بين فرزندانش تقسيم مى شود؛ وناگفته نماند براى حلّ مشكل و رعايت نسبت هاى تقسيمى مى توانيد به محكمه صالحه مراجعه فرماييد. 31/6/81

(س 804) اگر شخصى فوت كند و فرزندان برادر و خواهر وى وارث او باشند (فرزندان برادر و خواهر، چند پسر و دختر هستند)، نحوه تقسيم ارث را بيان فرماييد؟

ج ـ اگر ميّت خواهر و برادر نداشته باشد، سهم ارث آنان را به اولادشان مى دهند، ليكن در تقسيم سهم برادرزاده و خواهرزاده مادرى، به طور مساوى بين آنان تقسيم مى شود و از سهمى كه به برادرزاده و خواهرزاده پدرى و مادرى مى رسد، هر پسرى دو برابر دختر مى برد؛ و ناگفته نماند كه فرزندان خواهر و برادر ابى با وجود فرزندان خواهر و برادر ابوينى، ارث نمى برد. 16/6/83

(س 805) ورثه متوفّايى عبارت اند از سه برادرزاده تنى و يك خواهر ناتنى كه فقط از مادر با متوفّا يكى هستند. نحوه تقسيم و سهم ورّاث چگونه است؟

ج ـ با بودن برادر و خواهر مادرى، ارث به فرزندان برادر و خواهر ـ چه اَبَوينى و چه اَبى به حكم «اولوا الارحام بعضهم اولى ببعض»، و اقربيّت خويشاوندى ـ نمى رسد؛ بنابراين، در مفروض سؤال همه اموال به خواهر مادرى داده مى شود، و به فرزندان برادر اَبَوينى، ارث نمى رسد. 19/12/78

(س 806) شخصى كه داراى فرزند نبوده، فوت كرده است. دو خواهر وى فرضاً هاجر و جهان نيز قبل از او فوت كرده اند. ورّاث قانونى متوفّا عبارت اند از فرزندان مرحومه هاجر كه پنج پسر و چهار دختر هستند و دو فرزند پسرِ مرحومه جهان. ماتَرَك متوفّا چگونه بين ورّاث تقسيم مى شود؟

ج ـ اموال متوفّا بين ورثه او بنا بر مفروض در سؤال كه فرزندان دو خواهر مى باشند، به دو قسمت مساوى تقسيم مى شود؛ نصف آن به فرزندان يك خواهر، و نصف دوم به فرزندان خواهر ديگر داده مى شود و زيادى فرزندان يك خواهر كه در مفروض سؤال، نه نفر و كمى فرزند ديگرى كه در مفروض سؤال، دو نفر ذكر شده، تأثيرى در سهم الإرث ندارد، چون فرزند هر كسى جانشين كسى است كه به وسيله او با ميّت ارتباط پيدا كرده و سهم الإرث او را مى برد، نه خودش كه سهم بىواسطه ندارد؛ ناگفته نماند كه فرزندان هر خواهر ارث را پسر بر و دختر بر يعنى: (للذكر مثل حظّ الاُنثيين) بين خودشان تقسيم مى نمايند، كه در نتيجه نصف سهم الإرث كه به ورثه مرحومه جهان رسيده كه دو پسر باشند بالسّويه تقسيم، و نصف ديگر از اموال متوفّا كه به فرزندان مرحومه هاجر رسيده به چهارده قسمت تقسيم مى كنند، هر پسرى دو سهم، و هر دخترى يك سهم از چهارده سهم را ارث مى برد، و در ضمن بايد توجه داشت كه تقسيم بالمناصفه مربوط به جايى است كه دو خواهر فوت شده، هر دو ابوينى يا ابى يا امى باشند، و اما اگر از جهت امى بودن يا ابوينى بودن و يا ابى بودن با هم مختلف باشند، محتاج به تفصيل است كه در رساله عمليه بيان شده است. 16/6/83

(س 807) شخصى فوت كرده است و وارثش دو عمو و جدّه مادرى هستند. ارث متوفّا به كدام يك از وارثين مى رسد؟

ج ـ ارث به جدّه مادرى مى رسد و عموها سهمى نمى برند. 25/5/74

(س 808) شخصى فوت كرده است و دو برادر و يك خواهر ابوينى داشته كه در قيد حيات نيستند. لطفاً نحوه تقسيم اموال متوفّا را با توجه به اينكه ورثه متوفّا فرزندان دو برادر و يك خواهر اَبَوينى مى باشند، بيان فرماييد.

ج ـ اموال ميّت پنج قسمت مى شود. دو قسمت از آن به وارثان و فرزندان يك برادر متوفّا و دو قسمت از آن به فرزندان و وارثان برادر ديگر و يك سهم از پنج سهم به فرزندان خواهر متوفّا و فرزندان هر سهم الارث را حسب «للذّكر مثل حظّ الانثيين»، يعنى پسر دو برابر دختر تقسيم مى نمايند. 2/6/75