حضرت آیت الله العظمى صانعى در پاسخ به پرسش خانم كیم باركر خبرنگار شیكاگو تریبون در مورد چگونگى نظریه پردازى دینى فرمودند:

ابتدا از شما و همه انسانهاى با عاطفه اى كه از راه دور و نزدیك به یارى مردم داغدیده بم شتافتید تشكر مى كنم، ما در این حادثه احساسات و عواطفى بسیار پاك همراه با كمكهاى علمی، معنوى و مادى از همه دولتها، ملتها و انسانها را شاهد بودیم و امیدواریم كه خداوند به همه آنها و به ملت عزیز ایران اجر و صبر عنایت فرماید و باز هم امیدوارم این مصیبت براى همه درسى باشد و از علم و دانش روز عقب نمانند و براى پیشگیرى از حوادث آینده مورد استفاده واقع شود.

یكى از راههاى بیان نظریه هاى دینى در حوزه هاى علمیه و در بین شیعیان نگارش رساله و كتابى است كه وظایف دینى مردم را معین مى كند. یعنى مجتهدى كتاب رساله را از مجتهد دیگرى كه از دنیا رفته و رساله اش فوق العاده اهمیت داشته مورد بررسى قرار مى دهد و هر كجا كه نظرش با صاحب كتاب موافق نباشد نظر خود را در حاشیه آن یادداشت مى كند. بنده بر دو كتاب فقهى یعنى دو رساله مورد عمل مردم به نام عروه الوثقى و تحریرالوسیله امام خمینى ـ كه سلام خدا بر او باد ـ حاشیه داشتم و این روزها نیز مشغول بررسى مجدد آن حواشى هستم تا ضمن هماهنگى با هم اختلافى بوجود نیاید.

ایشان در ادامه افزودند: از باب مثال در آن كتابها آمده كه دیه زن نصف دیه مرد است. بنده به عنوان یك نظر دینى مى نویسم كه دیه زن با دیه مرد برابر است و به دلایلى اشاره مى كنم كه مورد توجه حوزه و فقه سنتى است. این نظریات بیشتر در حاشیه تحریرالوسیله نوشته مى شود، چون تحریرالوسیله همه مسائل سیاسى، حقوقى، اجتماعى و جزایى را دارد و این از امتیازات امام است.

حضرت آیت الله العظمى صانعى در پاسخ به این پرسش كه اگر امام (س) در قید حیات بودند در مورد حكم دیه چه نظرى داشتند فرمودند: اگر امام زنده بود نظریه خود را بیان مى كردم و معتقدم نه تنها مى پذیرفتند بلكه قانونى هم مى كردند.

ایشان در ادامه با بیان اینكه امام (ره) كسى بود كه پس از قرن ها براى خدمت به بشریت خلق شد در مورد فعالیت هاى خود پس از تبعید امام فرمودند: ما در حوزه درس مى دادیم و در كنار بزرگان نهضت و انقلاب براى حفظ تفكر و اندیشه امام و به نتیجه رسیدن نهضت مردم تلاش مى كردیم. اینجا بد نیست خاطره اى نقل كنم. سالهاى 44 یا 45 بودكه بنده به اتفاق تنى چند از دوستان براى تبلیغ راهى رفسنجان شدیم. در آن ایام هزینه روحانیون تبلیغى را مردم تامین مى كردند. یك روز قبل از محرم بود كه به پیشنهاد امام جماعت آنجا ـ كه اتفاقا از دوستان ما هم بود ـ سخنرانى كردم و ضمن یك بحث حقوقى به كتاب امام خمینى هم اشاره كردم. پس از پایان سخنرانى یكى از معتمدین آن شهر از ما دعوت كرد كه ده شب منبر برویم ولى رئیس شهربانى رفسنجان هشدار داد كه نام امام را نباید ببرید و باید تعهد بدهید والا باید برگردید. دوستان ما مصلحت دیدند كه چنین تعهدى را بدهند اما وقتى نوبت به من رسید نپذیرفتم. رئیس شهربانى از باب خیر خواهى گفت در این صورت دیگر پولى گیر شما نمى آید و باید به قم برگردید دوستان گفتند تو هم تعهد بده ولى علاقه من به امام اجازه چنین كارى را نمى داد. بالاخره از طرف همان معتمد به یكى از روستاهاى اطراف دعوت شدم و از آنجایى كه معتقد بودم زندگى ام را خدا تامین مى كند ده شب محرم را منبر رفتم و پولى كه آن آقا به من داد چند برابر پولى بود كه دوستانم درشهر گرفته بودند. خلاصه ما از ذكر نام امام و زنده نگهداشتن نهضت امام هیچ هراسى نداشتیم و با اینكه مى دانستیم باید پس از سخنرانى یا متوارى شویم یا پرونده مان در ساواك قطورتر شود آنرا وظیفه خود مى دانستیم.

خبرنگار : پیامهاى ایشان چگونه به شما مى رسید؟

معظم له: معمولا افرادى كه به نجف رفت و آمد داشتند پیامهاى امام را مى رساندند و ما هم به آن عمل مى كردیم.

حضرت آیت الله العظمى صانعى در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار مبنى براینكه چرا اسلام باید راه پایان دادن به رژیم شاه باشد و دولت بعدى باید روى آن بنا شود افزودند: چون اسلام با ظلم و استبداد مخالف است و رژیم شاه هم یك حكومت مستبد بود. امام توانست به ملت آگاهى بدهد. ملت نیز براساس وظیفه دینى شان حاضر به فداكارى شدند و همه گونه صدمه اى را متحمل شدند و نهضت به نتیجه رسید و در راس همه صدمه دیده ها خود امام (س) بود كه به زندان رفت، از ریاست و شخصیت خود گذشت، از رفاه و آسایش خود دست شست و تبعید شد و بالاخره فرزندش را در این راه تقدیم كرد. مردم ما هم وقتى از او این بزرگواریها را دیدند از جان و مال و هستى خودشان گذشتند.