غرور و تكبر ناشى از قدرت به استبداد منجر مى شود و اگر این مسئله به نام اسلام باشد، لطمات جبران ناپذیرى به اسلام وارد مى كند ولى باید توجه داشت كه توده مردم در مى یابند این كارها به اسلام ربطى ندارد بلكه از افراد وقدرتمندان است. دنیا دریافته است ترورهایى كه در سطح جهانى در امریكا، ایتالیا و لندن اتفاق مى افتد از اسلام نیست بلكه از عده اى متحجر، واپس گرا وسبك مغز است كه نه بویى از اسلام برده اند ونه تحولات و نیازهاى روز را دریافته اند.

آیة اللّه صانعى فقیه نواندیش شیعه در گفتگو با آقاى یاسونورى كاواكامى خبرنگار روزنامه آساهى شیمبون ژاپن (با بیش از 14 میلیون تیراژ) با تأكید بر نكته فوق، در پاسخ به پرسشى در خصوص نقش اسلام در پیشرفت مسائل اجتماعى ایران پس از انقلاب، گفت:

نقش اسلام در زمان امام امت (سلام اللّه علیه) سرشار از ویژگى هاى خوب، مفید و مثبت بود. شاهدش پیروزى ملت ایران با رهبرى امام در جنگ با عراق بود و سر آن اینكه، امام مردم را به معناى واقعى و نه فقط از سر تظاهر و براى فریب، حاكم برسرنوشت خویش مى دانست و تأكید داشت كه مردم آنچه مى گویند به صلاحشان است و همان باید عمل شود. او معتقد بود كه مردم نیازى به قیم ندارند و برخوردها نیز نباید استبدادى باشد فلذا هر كجا عده اى مى خواستند به نام اسلام، با بینش استبدادى عمل كنند، امام جلویشان را مى گرفت و برخورد مى كرد و مردم را اصل قرار مى داد. این روش را بارها در قبال اعمال قدرت قوه قضائیه و شوراى نگهبان ویا دیگر موارد به كار بسته بود. او اسلام را دین منطق، گفتار و خرد مى دانست، نه دین استبداد و سر نیزه و فشار و زندان و همین موجب مى شد كه مردم براى او فداكارى كنند. امام با ترور و خشونت سخت مخالف بود و در دوران مبارزاتش یكبار دستور به مبارزه مسلحانه و ترورنداد. حتى ترور حسنعلى منصور را هم اجازه نداده بود.

آیة اللّه صانعى با اشاره به اینكه امام مى كوشید با سخن و مظلومیت به پیروزى برسد، تأكید كرد: ایشان هیچگاه مسئولان را سفارش یا توصیه به كار شخصى نمى كرد بلكه مى گفت: مسئول باید اختیار داشته باشد و بتواند كارهاى قانونى را انجام دهد. ایشان به زندانها نیز رسیدگى مى كرد و مسائل آن را تحت نظر مى گرفت با اینكه مسئولیتى در قبال آن نداشت .

ایشان با اشاره به اینكه پس از در گذشت امام، برداشتها و تفاسیر نادرستى از اسلام شد كه بسیارى از آنها مخالف روش امام بود، افزود:

این است كه امروز وضعیت به اینجا كشیده كه مى بینید در انتخابات مشكل وجود دارد، رفتارهاى شوراى نگهبان محل اعتراض و انتقادات است. دانشگاهها و دانشجویان مشكل دارند و مى خواهند آزادى و استقلال ودموكراسى را بدون اتكا به حكومت بدست آورند، وضع زندانها و بازجویى ها به گونه اى است كه رئیس دادگسترى چند روز قبل در گزارشى خبر داد كه مشكلات فراوانى در زندانها و دیگر امور مملكت وجود دارد. جان برخى زندانیان كه از متفكران هستند در خطر است وكسى فكرى نمى كند كه جان یك انسان به خطر نیفتد. بنده معتقدم این گونه امور متعلق به اسلام نیست و اگر امام بود هرگز اندكى از این مسائل پیش نمى آمد.

آیة اللّه صانعى با اشاره به اینكه این رفتارها ناشى از برداشتهاى مستبدانه وقدرتمندانه است، تأكید كرد:

غرور و تكبر ناشى از قدرت به استبداد منجر مى شود و اگر این مسئله به نام اسلام باشد، لطمات جبران ناپذیرى به اسلام وارد مى كند ولى باید توجه داشت كه توده مردم در مى یابند این كارها به اسلام ربطى ندارد بلكه از افراد وقدرتمندان است. دنیا دریافته است ترورهایى كه در سطح جهانى در امریكا، ایتالیا و لندن اتفاق مى افتد از اسلام نیست بلكه از عده اى متحجر، واپس گرا وسبك مغز است كه نه بویى از اسلام برده اند ونه تحولات و نیازهاى روز را دریافته اند. منتها یك عده اى هنوز اینها را از اسلام مى دانند. در ایران هم همینطور است و عده اى هستند كه گمان مى كنند اسلام همین است و این رفتارها از اسلام است.

ایشان با اشاره به نقش و موقعیت روحانیت در رهبرى جمهورى اسلامى، تأكید كرد:

قوانین اسلام غیر از قوانین عرف و مجلس است. قانون خاصیت تغییر و تجانس با زمان و انعطاف پذیرى دارد. ممكن است برداشتها و تفاسیر از قوانین اسلام، نادرست باشد. البته هر كجا به مردم آزادى بیشترى داده شود، سوء استفاده و فساد كمتر رخ مى دهد.

این فقیه نواندیش شیعه در آخرین بخش از این گفتگو با اشاره به خاطره اى از زمان دادستانى كل خود در اوایل انقلاب بر عدم دخالت شخصى امام در حیطه وظایف و مسئولیتهاى قانونى دیگر مسئولان تأكید كرده و گفت:

دختر مرحوم امام از خانواده مرحوم اشراقى زمانى تماس تلفنى با دفتر دادستانى داشت كه من نبودم. وقتى آمدم و مجدداً ارتباط وصل شد، با توجه به اینكه خانواده اشراقى در قم زمین و باغ داشت، خودم را آماده كردم كه پاسخ دهم و خیلى هم تعجب كرده بودم. اما زمانیكه ایشان با من صحبت كرد، دیدم مسئله دیگرى در كار است. بعد از احوال پرسى ایشان گفت كه من یك مسئله نماز را از امام پرسیدم، امام براى من توضیح دادند ولى من خوب متوجه نشدم. به امام گفتم مى گویند آقاى صانعى نظریات فقهى شما را خوب تقریر مى كنند. از ایشان بپرسم؟ امام خندیدند و من متوجه شدم كه مطلب را تأیید كرده اند، بخاطر همین به شما زنگ زدم.