بسمه تعالى

آقاى تيم اليوت خبرنگار استراليايى كه به ايران عزيمت نموده، به دنبال تهيه سه مقاله براى روزنامه هاى مختلف به شهر قم آمده تا پيرامون يكى از مقالات خود كه راجع به ديه است، از محضر مرجع عاليقدر سؤالاتى را مطرح كند.

در ابتداى اين ديدار، ضمن تشكر و قدردانى به عنوان اولين سؤال گفت:

مى خواستم بدانم آيا امكان دارد معناى ديه را به گونه اى بفرماييد كه براى خارجى ها قابل فهم باشد، همچنين بفرماييد اگر در يك حادثه يك زن يا مرد كشته بشوند، ديه چه مقدار است؟

حضرت آية الله صانعى فرمودند:

اما معناى ديه، يعنى جبران خسارت جان انسانها، و اين جبران خسارت ارتباطى به اين ندارد كه اعضاى بدن سالم باشد يا نباشد، درآمد شخص كشته شده كم باشد يا زياد، بايد خسارت وارده بر جان، جبران شود. و بر همين مبنا است كه ما معتقديم ديه زن و مرد تفاوتى ندارد، چون هر دو جان انسانى دارند و در انسان بودن همانند هستند، بلكه بنده معتقد هستم همه انسانها كه مال آنها محترم است، جان آنها نيز محترم است و ديه آنها با بقيه، فرقى ندارد، حال چه مسلمان باشد چه مسيحى، چه يهودى و يا پيروان ساير اديان، البته اين ديه مربوط به مواردى است كه جان انسانى در اثر يك حادثه اى از بين برود، مثل حادثه رانندگى و يا حوادث ديگر، اما اگر انسانى را با قصد و با تصميم قبلى، از بين ببرد، در آنجا بحث ديه مطرح نيست و چون در حقيقت مرتكب جنايت گرديده، صاحبان خون مى توانند مقابله به مثل نمايند، كه اسم آن قصاص است، يعنى اولياى مقتول مى توانند قاتل را مانند پدر خودشان يا به قتل برسانند و يا ببخشند، چنانچه مى توانند ديه بگيرند و از حق خود صرف نظر كنند، بهر حال اختيار به دست صاحبان خون است، نتيجتاً، ديه مربوط به قتل غير عمد است.

معظم له در ادامه فرمودند:

اينكه گفته شد، در باب جنايت مقابله به مثل هست، فرقى بين زن و مرد نيست. پس اگر مردى زنى را به قتل برساند، فرزندان آن زن مى توانند آن مرد را مقابله به مثل كنند بدون اينكه چيزى بپردازند، و اين نظرفقهى ماست و به نظر ما زن و مرد در تمام حقوق مساوى هستند، مگر در باب ارث كه در آنجا، ارث پسر دو برابر دختر است و اين عين عدالت است.

معظم له در جواب آخرين سؤال كه آيا نصف بودن ديه زن تبعيض نيست، فرمودند:

آرى، به نظر ما ظلم است و نادرست و البته كسانى كه قائل به نصف بودن ديه زن شده اند، برداشت آنها بوده كه در اين برداشت مصاب هستند و اشكالى به آنها وارد نيست.