* حسین انصاریان

دونفر در محضر پیغمبر عظیم الشأن اسلام می آیند و هرکدامشان مالکیت یک قطعة زمین را ادعا می کنند؛ این دو به پیغمبر گفتند که این شش دانگ زمین برای ماست؛ پیغمبر فرمودند: یک سند مِلکی که مال دونفر نمی شود! شما می گویی شش دانگ برای من است و هیچ چیزش برای این نیست؛ تو می گویی شش دانگ برای من است و هیچ چیزش برای این نیست! واقعاً زمین برای کدام هایتان است؟ یکی از این دو نفر شاهد و دلیلش قوی تر بود، پیغمبر حکم دادند که زمین برای توست و جلسه تمام شد؛ آن دو بلند شدند که بروند، پیغمبر اکرم آن را که زمین را قضاوت کرد به نام او باشد، صدایش زد و فرمودند: اگر زمین واقعاً برای تو نباشد و من به حکم خدا و با شاهد و بیّنه، زمین را به تو دادم، بدان که: «انا اقضی لک بقطعه من النار»، من یک قطعه از آتش جهنم را با حکم خود در دامن تو گذاشته ام و خیال نکن که من حکم دادم، زمین برای توست، زمین برای تو شده است؛ اگر برای تو نیست، این را بدان که حکم من قطعه ای از آتش دوزخ را مِلک تو کرده و از این قطعة آتش در قیامت هم نجات پیدا نمی کنی.

پروردگار عالم حتی به انبیاء خود برای حکم در پرونده، مطلقاً اجازه نداده که از علم غیبشان استفاده کنند؛ همچنان که در قضاوت های داود و سلیمان بیان شده، خداوند دستور داده که برابر با اسناد، مدارک، شواهد و بیّنات حکم کنند چون اگر بخواهند براساس باطن حکم کنند، بسیاری بی آبرو می شوند و هویت و شخصیت آنها خُرد می شود و من دلم نمی خواهد آبروی بندگانم در دنیا برود؛ بالاخره بندگان من از دسترس قدرت من خارج نیستند و نمی توانند از حکومت من فرار کنند.

آبروداریِ پروردگار بسیار مسئله مهمی است و ای کاش، همة ما مانند خداوند آبروی یکدیگر را حفظ می کردیم؛ در میان ما انسان ها، شخص مال مردم خور، متجاوز، ستمکار و بی تقوا وجود دارد و خوبی در هیچ کجای مملکت ما مطلق نیست، نمی توان به گروه خاصی برچسب زد، انسان بد، بی تقوا، بی وَرَع در تمام صنف ها وجود دارد و انسان خوب هم هست؛ قرآن مجید در ارزیابی آدم های خوب و بد می گوید: خوب ها خیلی کم هستند و این ارزیابی پروردگار است. بالاخره خداوند ما را از همه بهتر می شناسد؛ ما را خلق کرده و درون، برون، خلوت و جَلْوت ما را می داند و قضاوت او صحیح ترین قضاوت است.

قرآن مجید در قضاوت بسیار عادل است: «فریق فی النار و فریق فی الجنه»، گروهی بهشتی و گروهی دوزخی هستند؛ قرآن نمی گوید که همه دوزخی هستند بلکه یک قضاوت آرام، بی خشم و کینه و عادلانه دارد، «اما الذین سعدوا ففی الجنه، اما الذین شقوا ففی النار»، خداوند خطاب به کسانی که اهل سعادتند، یعنی مؤمن واقعی و بهشتی هستند؛ آنهایی که اهل شقاوت هستند و نسبت به خدا تکبر دارند یا قبولش ندارند یا حرفش را گوش نمی دهند، می فرماید: آنها اهل دوزخ هستند و خودشان هم خودشان را دوزخی کرده اند. در حقیقت کسانی که اهل شقاوت و بی دین شدند، خودشان اهل تیره بختی شدند و با دست خودشان، داغ تیره بختی را به پروندة زندگی شان زدند و جهنمی هستند. بسیار جالب است که پروردگار عالم در این سی جزء قرآن، اصلاً ساخت جهنم را به خود نسبت نمی دهد.

آیات مربوط به دوزخیان این گونه ختم می شود: «بما کانوا یعملون»، اینها همواره بد کردند، خلاف داشتند، به بندگان من ظلم داشتند و مجموع اعمال خودشان، آتش خودشان در قیامت است؛ یعنی خدا آتشی فراهم نکرده چون خدا، خدای آتش و خشم نیست، اگر در قرآن مجید می بینید که دربارة بنی اسرائیل می فرماید: «و بائوا بغضب من الله»، معنای این غضب، نه اینکه خدا مثل ما از دست یهود عصبانی شده و از کوره در رفته بلکه غضب به معنای عذابی است که خودشان پیش خدا ذخیره کردند، پرده که کنار می رود و قیامت برپا می شود، ذخیره هایشان به خودشان برمی گردد. خدای ما خدای رحمت، مغفرت، کَرَم، محبت، عشق، صدق و وفاست و شناخت او طول هم نمی کشد؛ هزار اسم از اسامی پروردگار در دعای جوشن کبیر جلوة رحمت و محبت پروردگار است.

امیرالمؤمنین می فرمایند: کسی که بهشت را باور دارد، برای به دست آوردن آن زحمت می کشد و امام صادق می فرمایند: کسی که دوزخ را باور دارد، خود را از افتادن در حرام ها، شهوات حرام، مال حرام، حرف حرام، اخلاق حرام و حرکات حرام حفظ می کند.

(شفقنا)