گزارش وسایل ارتباط جمعی

س 1)آيا اخبار مربوط به رؤيت هلال از سوي مراكز خبري و رادیو و تلویزیون كشورهاي اسلامي، غير از ايران، حجّت است؟

ج) معيار، اطمينان و وثوق است، كه در موضوعات از هر راهي حاصل شود، حجّت است.

عمل به فتوای اهل سنت در افطار روزه

س 2) تکليف کسي که در سفر عمره، به تصور اينکه موضع تقيّه است، روزه خود را با اهل سنّت ـ که معيار نزد آنان در مغرب شرعی استتار قرص است ـ افطار نموده چيست؟

ج) افطار با استتار قرص خورشيد ـ که غروب آفتاب می‌باشد ـ جايز است و نيازي به تقيّه براي افطار نيست.

رعایت افق شرعی در نماز و روزه

س 3) آيا در ماه مبارك رمضان مي‌توان به ساعاتي كه از طرف بعضي مراكز، براي افق صبح يک شهر خاص اعلام مي‌شود، يا به تقويم‌هاي نوشته شده، عمل كرد؟

ج) رعايت احتياط در مورد روزه نسبت به سپيده صبح، مطلوب است؛ يعني تا اطمينان به طلوع فجر پيدا نشده، هر چند خوردن و آشاميدن جايز است، ليكن احتياط كردن و امساك در زمان شك، نيكوست. امّا نسبت به مغرب، تا به دخول وقت اطمینان نكرده، بايد امساك كند. خوردن و آشاميدن با شكّ در دخول وقت، افطار عمدي به‌شمار می‌رود. نسبت به نماز هم اطمينان به دخول وقت، لازم است. حکم تقويم يا غير آن، تابع حصول اطمينان مكلّف می‌باشد.

روزه گرفتن در شهرهای آلوده

س 4)روزه گرفتن در شهرهايي كه درجه آلودگي‌شان بالاست و موقع تنفّس، مرتباً آلودگي به دهان وارد مي‌شود، چه حكمي دارد؟

ج) روزه بر اهالي آن شهرها همانند بقيّه مناطق، واجب است. بايد در مراكز آلوده كه آلودگي‌شان همانند غبار غليظ و دود باشد، به وسيله‌اي مانند ماسك‌ از رسيدن آلودگي‌ها به دهان و گلو جلوگیری کرد و روزه صحيح است. آلودگي‌ بسیار هوا و زيست محيطي، حكم غبار غليظ و دود را دارند.

طولانی بودن اوقات روز برای روزه گرفتن

س 5) در بعضي کشورها به دليل طولاني بودن روز ـ که بعضي اوقات تا 22 ساعت و يا بيشتر مي‌باشد و گرفتن روزه بسيار مشکل است ـ چه وظيفه‌اي داريم؟ آيا مي‌توان طبق افق مناطق معتدلي نظير ايران و عربستان عمل کرد؟

ج) اوقات شرعی در آن مناطق با بقيه جاهای ديگر فرقی ندارد، چون به هر حال طلوع فجر صادق و غروب آفتاب در آن جاها وجود دارد. اما به‌طور کلی اگر طول روز به قدری زياد باشد که روزه حرج و مشقت داشت، نبايد روزه بگيريد، لیکن واجب است در فرصتی مناسب آن را قضا کنید. تشخيص حرج و مشقت و ضرر با خود مکلف است.

استفاده از دستگاه بخور در هنگام روزه داري

س 6) آيا استفاده از دستگاه بُخُور جهت معالجه، روزه را باطل مي‌كند؟

ج) اگر بخار غليظ نباشد، مانعي ندارد؛ امّا اگر غليظ باشد، بنابر احتياط واجب نبايد وارد حلق شود، ولي ورود آن به بيني و فضاي دهان، منعي ندارد؛ ليكن اگر بخارها به صورت آب در دهان جمع شود، نبايد فرو ببرد، چون آبِ بیرون از دهان محسوب شده و روزه را باطل می‌کند.

غوّاصی در حال روزه

س 7) شغل اين جانب غوّاصي است و مجبورم براي انجام كار به زير آب بروم، اما از ماسك‌هايي استفاده مي‌كنم كه چشم‌ها، ابرو و بيني را مي‌پوشاند و آب به داخل حلق نمي رسد. روزه من چگونه است؟

ج) در فرض مذكور، روزه باطل است و ملاك، رسيدن و نرسيدن آب به حلق نيست؛ بلكه فرو بردن سر به زير آب، مُبطل است.

س 8) دستگاه‌هاي غواصي به‌گونه‌ای طراحی شده كه هواي فشرده را در زير آب در اختيار غواص قرار مي‌دهد و هنگام غوّاصي، تمام اعضاي بدن، زير آب قرار داشته و با آب در تماس مستقيم است به غير از صورت ـ كه زير ماسك قرار مي‌گيرد و شامل پيشاني، گونه‌ها و بيني غواص مي‌شود ـ و از آنجا كه نظامي هستيم، بنا بر اوامر فرمانده مافوق، به صورت ضرورت يا عملياتي و يا حالت عادي به رغم ميل باطني خود، سر به زير آب برده و عمليات غواصي را انجام مي‌دهيم. در بعضي مواقع بسته به اوضاع (عمق آب و درگيري فيزيكي غواص در زير آب) مقداري آب، ناخواسته وارد دهان فضاي ماسك غواصي مي‌گردد، بفرمایید:
1 ـ آيا غواصي در ماه رمضان، موجب ابطال روزه مي‌شود؟
2 ـ در صورت ابطال، آيا كفاره هم بر عهده انسان مي‌باشد؟
3 ـ حكم روزه‌هاي پیش ـ كه مجبور به غواصي بوده ـ در حالي كه حكم شرعي آن را نمي‌دانسته، چيست؟

ج) اگر به صورت محفظه‌اي باشد كه سر در آن قرار مي‌گيرد، روزه باطل نمي‌شود. روزه‌هاي قبلي حتي اگر غواصي در آن به گونه‌ای بوده كه موجب بطلان روزه مي‌شده، به خاطر اجبار و اكراه، ضرري براي روزه نداشته است.

س 9)اگر كسي سر را با ظرفي كه به سر چسبيده نيست در ماه رمضان به زير آب برود، آيا موجب بطلان روزه مي‌شود؟

ج) در امثال اين موارد كه سر، مستقيماً زير آب نمي رود، روزه باطل نمي‌شود.

روزه حائض

س 10) چنانچه زن روزه دار، در ماه مبارك رمضان، اندكي پیش از غروب آفتاب، حيض شود، روزه‌اش چه حكمي دارد؟

ج) روزه‌اش باطل مي‌شود، چون اگر پیش از افطار و غروب آفتاب ـ گرچه براي يك لحظه ـ عادت زنانه شود، روزه آن روز باطل است.

روزه حاجیان

س 11) روزه گرفتن حجاج در مدينه منوّره در حالي كه ده روز در آنجا نمي‌مانند، چه حكمي دارد؟

ج) مسافر می‌تواند برای خواستن حاجت، سه روز در مدینه منوره روزه مستحبی بگیرد.